Luister eens naar stilte - Kristien Bonneure

VRT-journaliste Kristien Bonneure is ambassadeur van Silence for peace en schreef het boek ‘Stil leven’ (Lannoo).

“Ik heb altijd een hekel gehad aan stilte, aan dingen die niet gezegd worden. (…) De stilte is voor mij het begin van het einde, een voorbode van de dood, het tegenovergestelde van het leven.”

Carine Russo publiceerde deze zomer, twintig jaar na de moord -door Marc Dutroux- op haar dochtertje Mélissa, haar dagboek van toen. Alle begrip voor de gevoelens van een moeder die haar kind verloor. Ze ervaart negatieve, onvrijwillige stilte.

Er is ook een positieve variant. Zelfgekozen, mild, open en verbindend. Daarover gaat de actie Silence for Peace.

Er is grote nood aan stilstaan en temporiseren in deze op scherp gestelde tijden. De animo voor stilteretraites of -wandelingen groeit. Zelfs in de (audiovisuele) mediazee kun je eilandjes van contemplatie ontwaren.

In Wanderlust op Canvas luistert filosofe Alicja Gescinska naar interessante denkers. Luisteren naar iemand, dat was lang geleden. In de eerste aflevering met Roger Scruton liet ze zelfs een lange stilte vallen, zo lang dat Scruton vroeg waar het volgende gespreksthema bleef…

In het programma waar ik zelf voor werk, Bonus op Radio 1 (‘s zaterdags tussen 7 en 9), treedt elke week een dichter de actualiteit in verzen tegemoet. Poëzie is de stilste vorm van literatuur. De witruimte tussen de woorden is minstens even belangrijk.

Klara is gestart met het zondagse Walden, trage radio met weinig beats per minute.

De rituele variant van stilte hebben we het afgelopen jaar vaak kunnen (moeten?) ervaren. De dag na de aanslagen in Brussel stonden we gekringd rond kaarsen en bloemen voor de Beurs. Hoeveel keer zal dat nog nodig zijn? Vroeg ik me af. Ik was naïef. De voorbije maanden stegen op teveel plekken ‘Schweigeminuten’ als gebeden ten hemel. Ze boden wat troost, maar altijd met een parfum van verstomming, bouche bée.

Tegelijk is het lawaai enkel toegenomen. Luisteren is er niet meer bij. Ik leg m’n handen over m’n oren en blijf de verwijten en (voor)oordelen horen. Angst doet de ene mens schreeuwen en de andere ineenkrimpen, in het echte en het virtuele leven van de sociale media.
’t Is hoog tijd voor iets anders.

Stilte is de ontbrekende stem in conflict en debat, vinden de organisatoren van Silence for Peace. Het is het proberen waard. Stilte is een middenveld, waarop mensen, groepen, belangen elkaar kunnen vinden. Om het negatief te formuleren: stilte is niet verkaveld, geclaimd of gekoloniseerd, noch ideologisch, religieus, commercieel of politiek ingevuld.

Positief gezegd: stilte is vrij en open, stilte is van en voor iedereen, een vrijplaats waar meer velerzijds begrip kan groeien.
Zoals zo vaak begint het van binnen, individueel. Maar wat een kracht kan er uitgaan van een groep stille mensen. Ik bekijk het als een ‘cairn’, een hoop stenen die als baken dient in het landschap. Ik leg er graag een stil steentje bij.

Telkens weer die bloemen, kaarsen en stille wakes als er iets ergs is gebeurd. ‘t is tijd om eens positief en samen stil te zijn, zonder directe negatieve aanleiding.

Om niet met taal of actie te reageren, maar met iets van een geheel andere orde. Iets dieps en essentieels en menselijks. Kom erbij zitten, kort of lang. Kom u verwonderen. Of vervelen. Want spannend is het wel.