Naar de dokter om je kinderwens te vervullen: welke impact heeft het op je werk?

In westerse landen krijgt 15 tot 25 procent van de koppels te maken met verminderde vruchtbaarheid (subfertiliteit) of onvruchtbaarheid (infertiliteit). Dat betekent: na 12 of meer maanden regelmatig en op de "juiste" momenten onbeschermd vrijen zijn ze nog niet zwanger. Er bestaan verschillende medische mogelijkheden om hen te helpen bij het vervullen van hun kinderwens. In 2015 werd 1 op de 14 vrouwen in ons land (7 procent) zwanger na een fertiliteitsbehandeling.

Naast de fysieke, emotionele, relationele en financiële stress die koppels ervaren, kunnen die behandelingen ook een grote impact hebben op hun professionele leven. Over dat thema bestaat nog maar weinig onderzoek. De KU Leuven en de vzw Kinderwens willen dat beter in kaart brengen. In een eerste fase werd bij 10 vrouwen in diepte-interviews gepeild naar hoe zij de combinatie tussen vruchtbaarheidsbehandelingen en werk ervaren hebben.

"De grote onzekerheid bij vruchtbaarheidsbehandelingen weegt op het functioneren op het werk", zegt Lode Godderis, hoogleraar aan het Centrum voor Omgeving en Gezondheid aan de KU Leuven in "De ochtend" op Radio 1. "De moeilijkste factor blijkt de enorme onvoorspelbaarheid. Doktersafspraken zijn heel moeilijk op voorhand in te plannen. Bijvoorbeeld het oppikken van eicellen (bij ivf, nvr), dat hangt af van hoe de hormonale behandeling verloopt. Je kan moeilijk op voorhand voorspellen wanneer je niet aanwezig zal zijn."

Bij pick-ups krijgen vrouwen voor de dag van de ingreep zelf, en dikwijls voor nog een of twee dagen erna, een ziekte-attest waardoor ze afwezig kunnen zijn. "Maar fertiliteitsproblemen blijven toch een beetje een taboe. Het feit dat het niet zo makkelijk is om met je omgeving te delen, en al zeker niet met je werkgever, maakt dat er na het doorlopen van een aantal cycli toch vragen beginnen te ontstaan bij collega's en leiddinggevenden. "

Godderis wil met het onderzoek enerzijds aangeven dat veel mensen met die problematiek kampen, anderzijds mensen aansporen om na te denken of er op het werk toch enige openheid zou bestaan om het aan te kaarten bij leidinggevenden of collega's.

"We merken dat als collega's bezorgdheid tonen, dat dat al voldoende is voor veel vrouwen", zegt Godderis. "Als er ook mogelijkheden gecreëerd worden voor die behandelingen, zie je een heel grote bereidheid bij mensen om hun werk te blijven doen. De motivatie om te gaan werken is bijzonder groot, zeker omdat het ook een vorm van afleiding is."

Maar niet in alle gevallen is het begrip even groot, soms loopt het mis in de carrière als gevolgen van de vruchtbaarheidsbehandelingen. Voor drie van de tien ondervraagde vrouwen werd de combinatie met een job onmogelijk, waardoor ze van werk of van functie-omschrijving veranderden. "We zien dat vrouwen zelf soms ander werk gaan zoeken. Als het moeilijk gaat op het werk, als er veel vragen en onbegrip is, beslissen ze dikwijls zelf om te vertrekken. De prioriteiten van die vrouwen veranderen."

Niet elke job laat evenveel flexibiliteit toe. "Daar willen we mee over nadenken. Vanuit fertiliteitscentra zien we dat er al veel inspanningen zijn door bepaalde afspraken al heel vroeg 's ochtends of 's avonds laat in te plannen. Maar feit blijft dat als je werkt in een bepaald regime die flexibiliteit niet altijd mogelijk is. Zaak is om ook daar het gesprek aan te durven gaan."

Godderis en zijn team hebben de ervaring van verschillende vrouwen in kaart gebracht, in een volgende fase willen ze meer kwantitatief onderzoek doen en er concrete cijfers op plakken. "We willen de belangrijkste problemen en uitdagingen oplijsten. Op termijn moet dat leiden tot bijvoorbeeld infobrochures voor koppels en voor werkgevers, en tot trajecten die koppels helpen om te gaan met de impact op de werksituatie."