"Hij wordt machtiger dan Poetin": Xi Jinping heft termijnbeperking op, wereld vreest voor nieuwe dictator

Het beslissingnemende centraal comité van de partij heeft goedgekeurd dat de sectie in de grondwet geschrapt wordt. Tijdens het jaarlijkse partijcongres volgende maand zal de maatregel dan officieel goedgekeurd worden. De grondwet stipuleert nu dat het Chinese staatshoofd niet meer dan twee opeenvolgende ambtstermijnen - twee maal vijf jaar - mag uitoefenen. Xi is al president sinds 2013, dus normaal moet hij in 2023 op te stappen. Nu de grondwettelijke bepaling verdwijnt, kan Xi - die tevens ook hoofd van de partij en van het leger is - na 2023 aan de macht blijven, en dat in principe tot zijn dood.

Er werd in het verleden al meermaals gespeculeerd dat Xi langer als president zou willen aanblijven, maar zo'n drastische maatregel hadden veel experts niet verwacht. Bij Susan Shirk, experte in de Chinese politiek, sloeg de aankondiging in als een bom. "Zo'n openlijke verklaring van het regime had ik niet verwacht", klonk het. "Ik dacht dat hij dit niet zou aandurven. Hij installeert zichzelf als een de enige man die China regeert. Ik heb er geen problemen mee om dit een dictator te noemen." Ze meent dat zijn omgeving hem niet meer zal durven tegenspreken en dat de kans groot is dat er slechte beslissingen gemaakt zullen worden. "Kijk maar naar de nieuwe, enorme stad die China op 100 km van Beijing wil bouwen. Is dat niet een plan dat typisch is voor een dictator?"

Volgens Shi Yinhong, professor internationale relaties in Beijing, heeft de actie verregaande gevolgen. "Dit betekent dat China nog lange tijd zal opereren onder de gedachten en principes van Xi en zijn absolute leiderschap." Bill Bishop, eveneens expert in de Chinese politiek, waarschuwt dat Xi nu toetreedt tot de rangen van Poetin. "Maar hij is effectiever, veel machtiger en gewoon ook ambitieuzer dan zijn Russische tegenhanger." Volgens expert in Chinese wetgeving en mensenrechten Jerome Cohen is China duidelijk 'de grote lessen uit Mao's despotisme vergeten'. "Ze zakken terug weg in een lange periode van streng dictatorschap."

Niet alleen internationaal klonk er kritiek op de beslissing van de partij, ook in eigen land vrezen heel wat mensen voor een tweede Mao. Op Weibo, de Chinese versie van Twitter, werd Xi vergeleken met de Noord-Koreaanse Kim-dynastie. Daarnaast ondertekenden enkele intellectuelen een 'noodstatement' waarin de plannen van de president als 'tirannie' omschreven werden. "We zullen niet stil blijven", klinkt het. "Dit land is ons land, en we kunnen niet toelaten dat de ambities van een aantal mensen het naar een donkere afgrond leiden."

Xi Jinping, die de laatste vijf jaar heel wat kritische stemmen het zwijgen oplegde,  zette gisteren en vandaag die tactiek verder. Zijn partij startte een propagandacampagne en probeerde de kritiek de kop in te drukken. Zo werd op Weibo de zoekterm 'two term limit' geblokkeerd en verschenen er plots veel artikels in de media die de president in een positief licht toonden. 

De Global Times, die door de staat geleid wordt, liet weten dat de nieuwe maatregel niet wil zeggen dat Xi eeuwig aan de macht zal blijven. Veel meer info werd er echter niet gegeven, al gaf de krant nog mee dat 'de communistische partij op een succesvolle en wettelijke manier het probleem van opvolging van het nationale leiderschap had opgelost'. Er werd ook nog gewaarschuwd dat 'de inmenging van externe krachten de publieke opinie in China kan beïnvloeden'. 

Ook People's Daily publiceerde een lang artikel waarin de beslissing door heel wat mensen ondersteund werd. In de chatfunctie kwam echter heel wat kritiek, waarna de krant de reacties blokkeerde. Een andere analyse van de beslissing werd eveneens verwijderd en vervangen door het officiële persbericht van de regering.

De partij slaagt er echter niet in om alle kritische boodschappen te verwijderen. Zo circuleren er online veel foto's van Winnie de Pooh. Met die afbeeldingen nemen de Chinezen Xi op de korrel, omdat ze vinden dat hij wel wat wegheeft van de corpulente beer. De president is naar verluidt erg gepikeerd door de meme, maar de partij slaagt er niet in om ze allemaal te verwijderen.