24-urenstaking bij socialistische vakbond legt openbaar vervoer, gevangenissen en onderwijs lam

De ochtendspits kwam deze ochtend opvallend later op gang en was de drukste ochtendspits sinds de kerstvakantie. Vooral op de wegen richting Brussel was het druk, maar dat had vooral te maken met ongevallen. Volgens Hajo Beeckman van de VRT-verkeersredactie hadden mensen die Brussel met de auto wilden binnenrijden, flink wat geduld nodig. De reistijd naar de ring en het centrum lag "gevoelig hoger dan normaal".

Bij spoorwegmaatschappij NMBS ging de 24-urenstaking gisteravond om 22 uur van start. Van chaos was toen vooralsnog geen sprake. Onder meer in Gent en Antwerpen bleken de meeste treinen te rijden. Hier en daar verscheen een stakingspiket, zo ook aan Antwerpen-Berchem en Gent-Sint-Pieters, waar een vuurtje gestookt werd.

In het zuiden van het land was de impact van de staking deze ochtend groter. Minder dan een trein op de twee reed in Wallonië. In Vlaanderen was de hinder beperkter. Tussen Antwerpen en Brussel reed de helft van de treinen, tussen Gent en Brussel twee op de drie. Tussen Gent en Antwerpen 80 procent, tussen Oostende en Brussel 90 procent, net als tussen Kortrijk en Brussel en tussen Gent en Kortrijk. Vanuit Luik richting Brussel reed geen enkele trein, vanuit Namen slechts een op de vijf. Tussen Charleroi en Brussel reden twee treinen op de drie, tussen Namen en Charleroi de helft. Tussen Namen en Luik 33 procent, tussen Bergen en Brussel 50 procent en tussen Doornik en Brussel 40 procent.

Wat het treinverkeer betreft, is er later op de dag een lichte verbetering vast te stellen. In Vlaanderen rijden nu ruim twee op de drie treinen. Vanuit Brussel richting Gent of Antwerpen gaat het om 70 procent van de treinen, tussen Antwerpen en Gent om 60 procent en tussen Gent en de kust 50 procent. Ook in Wallonië is de situatie op het spoornet verbeterd. Daar is sprake van iets minder dan twee op de drie treinen die rijden. De NMBS raadt reizigers aan zich te informeren via de informatiekanalen.

Bij De Lijn bleek er vanmorgen vooral hinder in de steden en in de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen. Inmiddels meldt De Lijn in heel Vlaanderen beperkte hinder, al verschilt de situatie sterk van regio tot regio. 

In de stad Antwerpen rijdt 40 procent van de buschauffeurs. Bij de tramchauffeurs is er ongeveer 60 procent uitgereden. In de rest van de provincie gaat het om ongeveer 70 procent. In Limburg rijdt momenteel iets minder dan 90 procent van de bussen, net als in Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen trouwens. Wat de kusttrams betreft rijdt ongeveer de helft van de voertuigen. Voorts meldt De Lijn onder andere een verstoorde dienstverlening in Gent en op de stadsnetten van Sint-Niklaas en Aalst. Voor gedetailleerde informatie kunnen reizigers terecht op de website van de maatschappij.

Ook de Brusselse openbaarvervoermaatschappij MIVB waarschuwt voor hinder. "De nationale staking zal het tram-, bus- en metroverkeer grondig verstoren. Het wordt moeilijk om zich te verplaatsen in de hoofdstad." Bij de MIVB worden concreet enkel metrolijnen 1, 2 en 5 bediend, waarbij lijn 5 beperkt is tot het stuk tussen Erasmus en Weststation. Daarnaast wordt ook uitgereden op zes tramlijnen (3, 4, 7, 82, 92 en 94) en acht buslijnen (15, 21, 19, 34, 66, 71, 87 en 95).

In Wallonië is ernstige hinder bij openbaarvervoermaatschappij TEC. Dat blijkt uit informatie op de websites van TEC. In Charleroi rijdt slechts 15 procent van de voertuigen. In Luik-Verviers is 32 procent van de dienstverlening verzekerd, al zijn er wel grote verschillen tussen de stelplaatsen. Maar in Eupen is er dan weer geen hinder en in Verviers is de dienstverlening voor 81 procent verzekerd. In Henegouwen is de hinder het grootst in de regio Centre (20 procent van de diensten verzekerd), in Bergen (50 procent) en in de Borinage (50 procent). In Namen-Luxemburg rijdt de grote meerderheid van de bussen. In Waals-Brabant is 73 procent van de diensten verzekerd. 

Door de problemen met het openbaar vervoer kan het bijvoorbeeld ook moeilijk zijn om op Brussels Airport te raken. De luchthaven raadt passagiers aan "uit te kijken naar alternatieve vervoersmiddelen of zeker voldoende tijd in te plannen om tijdig op de luchthaven te geraken".

In het basisonderwijs in Antwerpen is er in 43 scholen geen les. Er wordt wel opvang voorzien in de buurt. In de secundaire scholen ondervinden leerlingen volgens de stad weinig hinder. In de stad Gent zijn meer dan de helft van de kinderdagverblijven en buitenschoolse kinderopvangplaatsen gesloten, een deel is slechts beperkt toegankelijk. Zes van de vijftig stedelijke basisscholen zijn gesloten, er is noodopvang voorzien. De secundaire scholen van het stedelijke net zijn allemaal open. 

In de omgeving van Brugge zijn er vijf scholen waar meer dan de helft van het personeel het werk neergelegd heeft, maar ook daar is opvang voorzien. In Neeroeteren en Kruishoutem zijn twee GO!-basisscholen gesloten door de staking. Volgens GO!-woordvoerster Johanna Laurent wordt op redelijk veel plaatsen door leerkrachten gestaakt, maar is de hinder over het algemeen beperkt en wordt er in opvang voorzien.

In de gevangenissen en de gesloten centra wordt de staking "goed opgevolgd", zegt vakbondsman Gino Hoppe van ACOD, die zich "erg tevreden" toonde. Wat het stakingspercentage betreft "zitten we aan een gemiddelde van 75 procent. Aangezien wij als enige bond actie hebben gevoerd, zijn wij daar erg tevreden over", aldus nog Hoppe. Dat het stakingspercentage zo hoog ligt is volgens hem logisch, "omdat de cipiers in aanmerking komen voor de definiëring als 'zwaar beroep'". Ook in de gesloten centra wordt de staking opgevolgd. Zo is er in het gesloten centrum van Brugge sprake van een stakingspercentage van 90 procent.

Er is beperkte hinder voor de haven van Antwerpen. Dat meldt een woordvoerster via Twitter. Enkel de Zandvlietsluis wordt niet bediend, maar de scheepvaart kan langs andere sluizen passeren. De vertragingen voor de klanten van de haven blijven tot een minimum beperkt, klinkt het. 

Bij bpost is de hinder vooralsnog beperkt. Men verwacht dat ongeveer 80 procent van de briefwisseling en pakjes bedeeld wordt vandaag. Geen enkel sorteercentrum is geblokkeerd.

De vuilnisophaling in het Brussels Gewest is ernstig verstoord. Net Brussel vraagt aan de inwoners van wie de zakken niet opgehaald zijn, om die weer binnen te nemen en buiten te zetten voor de volgende ophalingen. De ophaling van grofvuil aan huis wordt uitgevoerd. Ook in Antwerpen is er hinder bij de huisvuilophaling. Antwerpen vraagt haar inwoners om recycleerbare fracties (papier en karton en pmd) die niet werden opgehaald indien mogelijk opnieuw binnen te nemen. In Gent is de hinder bij de afvalophaling beperkt: slechts een zestal van de veertig vrachtwagens reed deze ochtend niet uit. 

Bij bedrijven is de hinder zeer beperkt, omdat afspraken gemaakt werden over thuiswerk of flexibele arbeid, zegt Voka. Toch roept de Vlaamse ondernemersorganisatie de vakbond op tot "meer verantwoordelijkheidszin".