Nederland boort, meet en bidt tot het ijs dik genoeg wordt
Het vriest en Nederland wordt collectief gek. Diep vanbinnen beseft iedereen dat een Elfstedentocht er ook deze winter niet van zal komen. Maar wat zou dat? "Er ligt gewoon ijs!"
Nu het Olympische vuur in Pyeongchang is gedoofd en de twintig(!) Nederlandse schaatsmedailles veilig en wel in het land zijn, brandt ook bij de hobbyist het diepe verlangen om het ijs te bedwingen. IJzers worden gescherpt, ook in contreien waar het water nog zijn fluïde zelve is, er wordt geboord, gemeten en gebeden voor het "koufront van de Siberische beer".
En de media, die doen er nog een schepje bovenop. Ze jubelen over de eerste fase van de ijsnota die ingaat, waardoor waterlopen niet meer mogen worden bevaren en het ijs rustig kan groeien. Ze speculeren of er al dan niet zal kunnen worden geschaatst op de Amsterdamse grachten, artikels met de "actuele ijscondities' worden continu geüpdatet. De Telegraaf en het Algemeen Dagblad stuurden dinsdagmiddag zelfs een melding uit naar hun lezers, omdat de eerste marathon op natuurijs woensdag zal plaatsvinden op de aangelegde ijsbaan van het oostelijke Haaksbergen.
'Ik heb nu één goede sloot gevonden met prachtig ijs, maar die heeft nog een nachtje nodig. Vrijdag of zaterdag kan het wel, denk ik'
Helemaal terecht, vindt Tjerk Gualthérie van Weezel. Hij is verslaggever bij de Nederlandse krant De Volkskrant en behept met de schaatsmanie. Dinsdag testte hij in alle vroegte zijn favoriete plekjes zelf nog even. Het was nog te vroeg. "Maar het kan nog wel deze week. Ik heb nu één goede sloot gevonden met prachtig ijs, maar die heeft nog een nachtje nodig. Vrijdag of zaterdag kan het wel, denk ik."
Eindbaas
Met de Elfstedentocht heeft de hele gekte nu weinig te maken, benadrukt hij. "Dit is geen hype. Er ligt gewoon ijs! En natuurlijk is de Elfstedentocht de eindbaas. Alleen weet iedereen wel dat die er deze winter niet meer zal komen. Nee, dit gaat gewoon over weer kunnen rijden in de natuur. Ik ken een natuurgebiedje waar je kunt schaatsen tussen het ruisende riet op krakend ijs. Dat gevoel kan ik zelfs niet beschrijven."
In WhatsApp-groepen onder vrienden jutten ze elkaar op. Zou het kunnen vandaag? 's Ochtends doen ze met de fiets hun ronde, tegen beter weten in, ze sturen elkaar foto's en filmpjes. "We maken elkaar helemaal gek", beaamt de journalist. "Het idee alleen al dat jij denkt dat het nog niet kan en dat je dan later beelden ziet van een ander die het wel heeft gewaagd." Hij mag er niet aan denken.
'Ik snap het wel, die onrust. Je weet dat het vriest, maar vriest het hard genoeg?'
Sytse Kroes, ijsmeester van de Friesche IJsbond, kijkt het allemaal vanop afstand aan. "Iedereen praat er wel over, maar ondertussen kijk ik buiten en ligt dat ijs er niet. De vorst zou een weekje langer moeten duren. Nu waait het nog te hard en de zon schijnt te fel", analyseert hij. "Kijk, ik snap het wel, die onrust. Toen ik nog in Wageningen studeerde, voelde ik dat ook. Je weet dat het vriest, maar vriest het hard genoeg? Ik belde geregeld naar huis: moest ik me klaar houden?"
Te vroeg
Maar voorlopig is het echt nog te vroeg, benadrukt hij. Waar er al wordt geschaatst, is dat op natuurijs, zoals in Haaksbergen: op weilanden die expres onder water zijn gezet om dunne ijsbanen te creëren. Wie zich toch al op waterlopen begeeft, krijgt de classificatie van waaghals opgekleefd. "Gisteren heb ik ergens 4 centimeter gemeten. Het moeten er 8 zijn vooraleer we het ijs schaatsveilig beginnen te maken door wakken en zwakke plekken aan te duiden. Voor toertochten is 12 centimeter nodig."
Maar ervan dromen, dat doet ook deze nuchtere Fries. "Niet van die Elfstedentocht hoor, daar is het me niet om te doen. Wel om weer van kerktoren naar kerktoren te schaatsen, de hele provincie door. Mijn vader moest vroeger met de boot naar school en deed daar twee uur over. Behalve als het hard genoeg vroor, dan was hij er per schaats in een kwartiertje. Is dat nostalgie? Zeker. Maar het is ook echt zo ontzettend mooi."