Europa bevestigt: beruchte groep pesticiden 'neonicotinoïden' doodt bijen
De pesticidegroep neonicotinoïden doden bijen. Dat bevestigt de Europese waakhond voor de voedselveiligheid. 'Neonics' werden vijf jaar geleden tijdelijk en gedeeltelijk verboden vanwege het vermoeden dat ze schadelijk waren voor bijen. De vraag is nu of de Europese lidstaten - dus ook België - dat tijdelijk verbod zullen omzetten in een permanent verbod.
De European Food Safety Authority (EFSA) publiceerde vandaag haar rapport over de neonics. De EFSA bundelde zo'n 1.5000 studies over het effect van neonics op bijen. Daaruit blijkt dat ze ontegensprekelijk schadelijk zijn voor bijen. Aangezien het al enkele jaren niet goed gaat met onze bijenpopulatie en die een belangrijke schakel vormt in onze voedselproductie, is dat belangrijk nieuws.
Neonicotinoïden zijn van de meest gebruikte pesticiden in de wereld. "Sinds hun introductie twintig jaar geleden, zijn ruim een kwart van de gebruikte pesticiden neonics", zegt bijen-expert Jens D'Haeseleer van Natuurpunt. "Neonics zijn systeempesticiden", legt hij uit. "Dat betekent dat ze opgenomen worden door een plant waarna die beschermd wordt tegen insecten en niet meer moet worden besproeid. Dat is eigenlijk ook het geniale aan het pesticide."
Het pesticide werd ook vaak preventief gebruikt voor gewassen. Daardoor kwam het, zij het in heel kleine doses, terecht in veel van ons eten. Dat is niet schadelijk voor ons, wel voor de bijen. Bovendien toont deze studie dat neonics niet alleen schadelijk zijn voor honingbijen maar voor álle bijen: gaande van hommels tot wilde bijen. In ons land komen ze veel voor in de bietenteelt, waar ruim 90 procent van de bieten ermee wordt behandeld.
De collateral damage van neonics is echter gigantisch. Ze doden verschillende insecten waarvan dat niet de bedoeling was, waaronder dus bijen.
'Dit rapport is zo duidelijk en 'in your face' dat je het niet kunt negeren'
Tijdelijk verbod
De EFSA-studie kwam er naar aanleiding van het tijdelijke verbod dat de Europese Commissie in 2013 instelde op de pesticidengroep. In 2013 werden slechts drie van de vijf meest gebruikte neonics verboden. Initieel was het de bedoeling om alle neonics te verbieden. Door sterk lobbywerk van pesticidenproducenten verwaterde dat voorstel echter.
Ook nu schreeuwen die producenten moord en brand: "Zonder neonicotinoïden zal de EU snel maïs, tarwe en andere granen moeten importeren in plaats van exporteren", laat de Europese federatie van pesticidenproducenten EPCA weten. "Dat zeiden ze vijf jaar geleden ook al en bleek helemaal niet waar te zijn", reageert Europarlementslid Bart Staes (Groen).
'Nu geen actie ondernemen en neonicotinoïden niet uitfaseren zou schuldig verzuim zijn'
"Schuldig verzuim"
Dit nieuws betekent echter nog niet dat neonics verboden worden. Vraag is wat de Europese Commissie zal doen. Binnenkort beslist die op aangeven van nationale experten, of dat verbod, met al zijn gebreken dus, permanent wordt gemaakt. "Dit rapport is zo duidelijk en in your face dat je het niet kunt negeren", zegt Staes. D'Haeseleer is het daarmee eens: "Nu geen actie ondernemen en neonicotinoïden niet uitfaseren zou schuldig verzuim zijn."
Ook de Boerenbond is die mening aangedaan, al wijst die, net als Natuurpunt, erop dat boeren moeten worden geholpen in de transitie naar nieuwe pesticiden en pleit voor een integrale oplossing. "Het heeft geen zin deze pesticide nu te verbieden en een alternatief toe te laten dat tien keer schadelijker is", aldus Luc Vanoirbeek van de Boerenbond.
Ons land stemde in 2013 voor het tijdelijke verbod. Volgens het kabinet van minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) zal het Belgische standpunt bepaald worden door de experten van de Nationale Veiligheidsraad. Ook minister van Landbouw Denis Ducarme (MR) wil zich eerst beter inlichten alvorens een standpunt in te nemen, al benadrukt ook hij het belang van een integrale oplossing voor boeren.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
