Tony Blair zoekt Europese hulp om brexit ongedaan te maken: "Beschouw het referendum als een wake-upcall"

Blair, Labour-premier van 1997 tot 2007, zei dat vanmiddag in Brussel, waar hij steun zoekt voor een uitgestoken hand naar Londen. In eigen land ijvert hij voor een nieuw referendum, minimaal over de deal - welke dan ook - die Londen en de Europese Commissie op het eind zullen hebben onderhandeld. De brexit is zo veel ingewikkelder en duurder dan in 2016 geopperd, dat het Britse volk de kans moet krijgen zich opnieuw uit te spreken, vindt hij. 

Aan de voornaamste drijfveer van brexit-stemmers, migratiebeperking, kan op andere, efficiënter manieren worden tegemoetgekomen. En richting Europa: de schade van een Brits vertrek is niet alleen in het Verenigd Koninkrijk kolossaal, maar ook in de rest van Europa ‘betekenisvol en pijnlijk’. Schattingen van de gevolgen van de brexit voor de Europese groei variëren ‘van slecht tot heel slecht’. De Britse oud-premier vulde de verwevenheid van het Verenigd Koninkrijk met de rest van Europa in met Nederlandse cijfers: 200.000 Nederlandse banen die voortvloeien uit de handel met het VK. Dagelijks 60 directe vluchten tussen Londen en Amsterdam. En per Nederlander 1.000 euro minder in de portemonnee als het tot een ‘harde’ brexit zou komen (zonder nieuw partnerschap).

Volgens Blair breekt in Londen nu snel het uur van de waarheid aan. Zijn opvolgster Theresa May zal op enig moment de ongemakkelijke waarheid moeten vertellen dat deelname aan de interne markt onmogelijk is zonder onderworpen te blijven aan het geheel van Europese regels. De groep die uit Europa weg wil ongeacht de economische schade en ongeacht de gevolgen voor de vrede in Nord-Ierland acht hij niet groot. Politiek en geopolitiek verliest niet alleen een zelfstandig VK, maar ook een Europa zonder VK fors aan invloed.

Blair sprak tegen dat zijn land in Europa altijd al een buitenbeentje is geweest. Veel Europese landen, schetste hij, verscholen zich regelmatig achter de Britse rug, maar deelden de Britse opstelling. Zelfs de roemruchte Frans/Duitse motor, stelde hij, had regelmatig Britse reserveonderdelen nodig.

Blair schetste ten slotte de snel veranderende wereld. Economisch zal Europa zich alleen kunnen handhaven als blok, voor zijn veiligheid kan het steeds minder blind rekenen op Amerika. Zelfs als de brexit onvermijdelijk is, zullen toekomstige generaties weer toenadering zoeken, aldus Blair, mopperend over het tijdverlies en de gemiste kansen van deze generatie. En wervend naar de politieke elite aan beide zijden van de Noordzee: "We hebben nog een paar maanden, weken misschien, om erover na te denken. Het vergt geen wonderen, het vergt enkel leiderschap. Maar wel nu."