Voor het eerst leggen alle Vlaamse ziekenhuizen hun plannen voor de ziekenhuisnetwerken van de toekomst officieel op tafel. Ze doen dat na een recente oproep van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V).

Die netwerken zullen in grote mate bepalen waar u en ik straks naartoe moeten voor een specifieke operatie of een complexe behandeling. De Block kondigde bij het begin van de regeerperiode al aan dat ziekenhuizen niet alles meer zullen kunnen aanbieden. Complexere of minder voorkomende ingrepen worden geconcentreerd in slechts een of twee ziekenhuizen in een netwerk. Die intensieve samenwerking is volgens De Block de enige manier om het systeem betaalbaar te houden. Ze liet het over aan de ziekenhuizen om hun eigen bondgenoten te vinden.

Klik op de kaart om ze te vergroten

‘De Vlaamse ziekenhuizen hebben hun huiswerk gemaakt. We moeten het momentum nu verzilveren. De tijd van aankondigen is voorbij’, zegt Margot Cloet, de topvrouw van de Vlaamse ziekenhuiskoepel Zorgnet-Icuro.

Wallonië op de rem

Ze verhoogt daarmee de druk op De Block die al een paar jaar timmert aan een wettelijk kader, maar tot nu toe telkens weer op verzet botste. Volgens Zorgnet-Icuro staat vooral Wallonië op de rem. ‘Het grote verschil is dat alle ziekenhuizen in Vlaanderen met elkaar praten en samen stappen vooruit willen zetten. In Wallonië zijn de ideologische verschillen tussen de ziekenhuizen veel groter’, zegt Cloet. ‘Wij mogen niet gestraft worden omdat we voorlopers zijn.’ Zonder de federale wettekst blijft de hervorming ook in Vlaanderen geblokkeerd.

Ook Marc Moens, voorzitter van artsensyndicaat BVAS, stelt vast dat de Franstalige ziekenhuizen, vaak in handen van socialistische intercommunales, zich stevig verzetten. ‘De Waalse ziekenhuiskoepel Santhea gaat soms frontaal in de aanval, op het onbeschofte af’, zegt hij. Volgens Moens gaat het om een ‘puur politiek spel tegen een liberale minister’.

Communautaire N-VA

Dat ontkent Yves Smeets, algemeen directeur van Santhea, ten stelligste. Volgens hem vloekt de ‘territoriale logica van De Block’ met de huidige samenwerkingsverbanden in Wallonië en Brussel. ‘Ook juridisch is het moeilijk om de ziekenhuizen onder intercommunales met elkaar te laten samenwerken.’

Een bijkomende moeilijkheid voor De Block is de communautaire gevoeligheid bij de N-VA. De partij verzet zich tegen een mogelijke taalgrensoverschrijdende samenwerking tussen het ziekenhuis in Halle en een Waals ziekenhuis. ‘Dat is vragen om nieuwe taalissues en discussies over bevoegdheden’, zegt de woordvoerder van vicepremier Jan Jambon (N-VA). De grootste regeringspartij eist ook voldoende garanties voor de inspraak van de artsen in de ziekenhuizen. Maar die inspraak wettelijk verankeren is voor de ziekenhuiskoepel Zorgnet-Icuro dan weer ‘een brug te ver’.

Staatshervorming

Zelfs Pedro Facon, de directeur-generaal Gezondheidszorg van de FOD Volksgezondheid, liet zich begin deze maand in het tijdschrift van de Vlaamse zorgkoepel al ontvallen hoe moeizaam de onderhandelingen verlopen. ‘Een nieuwe staatshervorming is absoluut nodig om de huidige onduidelijke situatie uit te klaren’, zei hij. Ook Cloet benadrukt dat er ‘een houdbaarheidsdatum’ staat op de huidige bevoegdheidsverdeling.

Zelf maakt De Block zich nog geen zorgen. Ze verwijst naar het optimistische persbericht dat de acht Belgische ministers van Welzijn gisteren uitstuurden. Daarin ‘herbevestigen’ ze hun engagement voor de opstart van de nieuwe ziekenhuisnetwerken. De Block belooft ook de komende weken al een voorontwerp van de wet aan de ministerraad voor te leggen.