De NMBS weet na 8 jaar hoe een trein moet vertrekken. Niemand weet waarom dat 11 miljoen moest kosten
8 jaar en 11 miljoen euro om uit te zoeken of een trein vertrekt met een open of gesloten deur. Niemand die weet waar die 11 miljoen euro precies aan besteed is. En wie het wel weet, wil het niet vertellen.
In mei 2009 raakte een treinbegeleider zwaargewond in het station van Dinant, nadat een reiziger te laat opstapte en beiden onder de trein terechtkwamen. De treinbegeleider moest zijn benen laten amputeren, de reiziger een deel van de voet. De vakbonden eisten toen een oplossing voor de grijze zone tussen het vertrek van de trein en het sluiten van de laatste deur.
Op dit moment is het nog altijd zo dat de treinbegeleider alle deuren behalve de zijne sluit. Terwijl de trein begint te rijden, controleert hij of het perron veilig is en sluit hij ook zijn deur. Wie toch nog in die laatste open deur wil opstappen, riskeert een boete van 50 euro.
'Mensen op het terrein zeiden mij: dat kost hier massa’s geld en zal nooit werken'
"Bij heel wat passagiers leidt dat tot frustraties, soms zelfs tot fysiek geweld tegen treinpersoneel", zei Sophie Dutordoir, CEO van de NMBS, deze week tijdens een hoorzitting in de Kamer.
Na het ongeval in Dinant begon NMBS aan oplossingen te denken, en sinds 2013 werkt ze aan een nieuw, technologisch systeem: DICE, Departure in a Controlled Environment. 11 miljoen euro ging naar de ontwikkeling ervan.
'Dit bewijst dat NMBS al veel belastinggeld in het verleden nodeloos door ramen en deuren heeft gegooid'
Met DICE zou de treinbegeleider een signaal geven vanuit de deur naar het seinhuis, zodat alle deuren dicht mogen behalve de zijne. Hij geeft een nieuw signaal waarop het seinhuis nakijkt of de trein kan vertrekken. Bij bevestiging gaat de laatste deur dicht en krijgt de treinbestuurder de toelating om te rijden.
In september gooide de NMBS-directie het hele plan in de vuilnisbak. "Uit de tests bleek dat de technologie niet goed functioneerde naar betrouwbaarheid", zei algemeen directeur Transport Koen Kerckaert vorige week in de Pano-uitzending over de NMBS op Eén.
Nu blijkt dat de oplossing even simpel als goedkoop is: zodra de treinbegeleider heeft gefloten voor vertrek, sluiten alle deuren en vertrekt de trein. Vanaf juni hanteert NMBS die nieuwe opstapprocedure.
"Het is de logica zelve", zegt spoorexpert Herman Welter. "Er zal geen discussie meer zijn. Dit bewijst dat NMBS al veel belastinggeld in het verleden nodeloos door ramen en deuren heeft gegooid."
Een kwestie van secondes
Want wat er dan precies met die 11 miljoen euro voor DICE is gebeurd, kan niemand zeggen. Bij NMBS verwijzen ze naar een antwoord van minister van Mobiliteit Bellot (MR) in de Kamer.
"Een tiental medewerkers van de NMBS werkte de jongste twee jaar aan het project", zei Bellot. "Een deel van de investeringen zal waarschijnlijk in het nieuwe project herbenut kunnen worden."
Welke investeringen herbenut zullen worden, kan noch de minister, noch NMBS vertellen. Hoe een tiental medewerkers tot 11 miljoen euro kosten kunnen leiden in 2 jaar tijd evenmin.
'Om de stiptheid niet in gevaar te brengen, mag het niet te omslachtig zijn en met zo weinig mogelijk externe factoren'
Het lijkt niet onlogisch dat er met consultancy-opdrachten is gewerkt, maar niemand heeft weet van openbare aanbestedingen hiervoor. Een aantal systemen zouden aangekocht zijn. Zo zijn er in sommige motorstellen al metalen plaatjes voorzien voor het versturen en ontvangen van de DICE-signalen.
Wat wel helder is voor iedereen zijn de problemen met DICE. "Een vertrekprocedure is secondewerk", zegt Gunther Blauwens van vakbond ACOD Spoor. "Om de veiligheid en de stiptheid te garanderen, mag het niet te omslachtig zijn en met zo weinig mogelijk externe factoren."
Desalniettemin is in Dendermonde een proefproject uitgerold, maar het bleek te omslachtig.
"Mensen op het terrein zeiden mij: 'Dat kost hier massa’s geld en zal nooit werken, want te technisch en te log en er mag nooit iets misgaan met die signalen'", zegt David Geerts, Kamerlid voor sp.a en lid van de commissie Infrastructuur.
Smartwatches en smartphones
Ook de commissieleden hebben nooit een opsplitsing gezien van de uitgaveposten die tot 11 miljoen euro hebben geleid. Niet alleen DICE, ook de ontwikkeling van een eengemaakt informaticasysteem voor de ticketverkoop is afgelopen najaar stopgezet. Volgens De Tijd was daar sinds 2012 al 30 miljoen euro in gestoken.
"De nieuwe CEO Sophie Dutordoir heeft beide projecten stopgezet, dus ze neemt haar verantwoordelijkheid wel", zegt Stefaan Van Hecke (Groen). "Maar we leren er ook uit dat er bij de NMBS veel projecten zijn met nauwelijks controle op. Zijn die processen aangepast?"
Het blijft een vraag zonder antwoord. Ondertussen loopt er nog een ander technologieproject dat verband houdt met het vertrek. De Location Based INtelligent Departure Approach, beter bekend als LINDA, zou volgens ingewijden vanaf juni 2019 ingevoerd worden. Met LINDA zouden treinbegeleider en treinbestuurder communiceren via smartwatch, smartphone en/of tablet.
De spoorwegmaatschappij wil deze informatie niet bevestigen en kan geen kostprijs geven voor het project. Hopelijk blijkt na DICE ook LINDA geen weerbarstig lief dat de NMBS vroegtijdig dumpt.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
