Verkiezingen Italië: Vijfsterrenbeweging wint, maar niemand haalt werkbare meerderheid

De Vijfsterrenbeweging M5S kwam als grootste enkele partij uit de bus met ongeveer 32 procent van de stemmen voor het lagerhuis van het Italiaanse parlement, zo bleek na telling in bijna 95 procent van de districten. De partij behaalt echter maar een tweede plaats,  na een conservatieve coalitie die ongeveer 37 procent behaalt. Daarbinnen is met bijna 18 procent van de stemmen de Lega de dominante politieke kracht, terwijl Forza Italia van ex-premier Silvio Berlusconi op ongeveer 14 procent strandt. 

Onduidelijk is of dat ook een werkbare meerderheid oplevert. Waarnemers gaan ervan uit dat daarvoor 40 procent van de stemmen nodig is. Voor een regeringsmeerderheid in het parlement moet een partij of alliantie minstens 316 van de in totaal 630 zetels in de Kamer halen, en in de Senaat zeker 158 van de 315 zetels winnen.

De Italiaanse parlementsverkiezingen lijken dus, zoals voorspeld, geen duidelijke winnaar op te leveren, waardoor de stembusslag de voorbode lijkt te worden van lange regeringsonderhandelingen.

De Vijfsterrenbeweging, die vandaag geleid wordt door de jonge 'self-made man' Luigi Di Maio (31), zou dan wel de afzonderlijk grootste partij van Italië worden, de partij heeft nog nooit een coalitie aangegaan en heeft dat ook nu uitgesloten. De partij wil haar verantwoordelijkheid alvast opnemen en Italië een regering geven, zo heeft leider Luigi meegedeeld. "Wij zijn de absolute winnaar", zei de leider van de partij dan ook. "Wij zijn een politieke kracht die het hele land vertegenwoordigt, wat ik niet van andere (politieke) formaties kan zeggen. Dit stuwt ons onvermijdelijk naar het regeren van het land. Vandaag begint de Derde Republiek en het zal een Republiek van Italiaanse burgers worden." Cijfermatig kan de partij echter niet alleen een regering vormen.

Het beste scenario voor Europa zou zijn dat het rechtse blok van Berlusconi uit elkaar valt en Forza Italia een coalitie smeedt met de Partito Democratico van Matteo Renzi en huidig premier Paolo Gentiloni. Beide hebben echter vooraf een grote coalitie (naar Duits model) van de hand gewezen. 

Forza Italia van oud-premier Silvio Berlusconi haalt volgens de exitpolls 12,5 tot 15,5 procent van de stemmen. De xenofobe Lega (ex-Lega Nord) van Matteo Salvini komt uit op een gelijkaardig percentage. De coalitie van de Lega met Forza Italia en twee kleine extreemrechtse partijen is gisteren als het sterkste blok uit de parlementsverkiezingen gekomen. Maar met hun gecumuleerde 37 procent haalt de alliantie verre van een parlementaire meerderheid.

Matteo Salvini, de leider van Lega, heeft intussen al "het recht en de plicht" geclaimd om het land te leiden. Omdat de Lega meer stemmen heeft gehaald dan Silvio Berlusconi's, eist Salvini het premierschap op. 

De 81-jarige Berlusconi kan wegens een veroordeling voor fiscale fraude niet opnieuw premier worden. Hij heeft voor die post Antonio Tajani, huidig voorzitter van het Europees Parlement, naar voren geschoven. Mediaset, het mediaconglomeraat van Berlusconi, kreeg vandaag alvast klappen op de beurs van Milaan. Het verloor bijna zeven procent.

De centrumlinkse Partito Democratico, de partij van oud-premier Matteo Renzi, zou volgens de exitpolls onder de 20 procent zakken. "Dit is een duidelijke nederlaag voor ons", liet vicepartijleider Maurizio Martina al weten. "We volgen de resultaten die district per district binnenlopen." De partij, waarvan ook ontslagnemend premier Paolo Gentiloni lid is, kreeg historische klappen te incasseren in "burchten" als Toscane en Umbrië. In 2013 scoorde de Democratische Partij nog 25,4 procent.

Het Italiaanse agentschap Ansa kondigde vanmiddag aan dat Renzi als PD-leider opstapt. Dat werd echter prompt gevolgd door een tweet van Renzi's woordvoerder: "wij weten van niets."

Bijna zes op de tien Italianen brachten gisteren tegen 19 uur hun stem uit. Om 23 uur sloten de kiesbureaus de deuren. De opkomst lag iets hoger dan voor het referendum over de grondwettelijke hervormingen van december 2016, toen 57,2 procent van de kiezers zijn stem had uitgebracht om 19 uur. 

De kiesopkomst varieert naargelang de regio's. Er werd meer dan 60 procent geregistreerd in verschillende regio's in het noorden, in Emilia-Romagna, Umbrië, Lombardije, Toscane en Venetië en onder de 50 procent op Sicilië en Calabria in het zuiden van Italië.

Zowat 51 miljoen Italianen, van wie ruim vier miljoen in het buitenland, moesten de 630 zitjes van de Kamer en de 315 Senaatszetels toekennen. 

De nieuw verkozen parlementskamers zullen pas op 23 maart hun eerste zitting houden.