Het kostenplaatje van de pensioenen van Belgacom: hoe is het zover kunnen komen?

In 2003 was België in handen van premier Guy Verhofstadt en zijn paarse regering. Dat jaar werd de beursgang van telecombedrijf Belgacom aangekondigd, dat dan nog volledig in handen is van de overheid. Belangrijke voorwaarde: de overheid moest de pensioenen van de Belgacom-werknemers in de toekomst voor zijn rekening nemen. Het pensioenfonds van het bedrijf - goed voor 5 miljard euro - kwam daarvoor wel in handen van de regering.

Toenmalig minister van Begroting Johan Vande Lanotte zei daarover in "Het Journaal" toen het volgende: "De Belgische schuld wordt met 5 miljard euro verminderd. Dat is een heel groot bedrag. Door het feit dat we minder schuld hebben, gaan we minder rente betalen. Die rentevermindering kan gebruikt worden om die pensioenen uit te betalen. Dat is neutraal over 20 jaar lang."

De oppositie schoot met scherp op de "begrotingstruc" van de paarse regering. CD&V-kopstuk Yves Leterme hekelde in de Kamer het "goochelwerk" van "Johan Copperfield" ."De begroting is gedopeerd met het geld van de huidige en toekomstige gepensioneerden van Belgacom. Niets meer in de handen, niets meer in de jas en nog minder in de kas."

Maar het paarse kabinet bleef de maatregel verdedigen. Volgens premier Verhofstadt kon zijn regering niet anders dan de pensioenen voor de Belgacom-ambtenaren overnemen in functie van de beursgang. "We hebben die operatie niet gedaan om miljarden binnen te krijgen. De operatie pensioenfonds Belgacom is een onderdeel van een beursgang van Belgacom. Het enige telecombedrijf dat in Europa actief is met een pensioenfonds met zulke zware lasten waardoor haar concurrentiepositie werd benadeeld, was Belgacom."

De paarse partijen moesten zich blijven verdedigen, ook nog in 2010. Toen zei Frank Vandenbroucke het volgende: "Toen Johan Vande Lanotte destijds de pensioenverplichtingen van Belgacom overnam, dacht ik ook dat Johan geld en verplichtingen aan het verschuiven was. Achteraf gezien is dat een schitterende transactie." 

Maar de discussie bleef. Vandaag blijkt dan dat binnen enkele jaren de voorziene 5 miljard erdoor is en dat de overheid voort instaat voor de pensioenen voor bijna een half miljard per jaar, 20 jaar na de operatie. Dat leidt opnieuw tot veel kritiek, al wordt ook opgemerkt dat Vande Lanotte in 2003 al aanhaalde dat de maatregel "neutraal is over 20 jaar lang".

Vandaag was niemand van de toenmalige betrokken personen bereikbaar of bereid om in de studio van "Terzake" commentaar te komen geven. In Het Nieuwsblad reageerde Johan Vande Lanotte wel kort:

"Hadden we dat fonds toen niet overgenomen, dan was Belgacom 4 jaar later failliet gegaan. Bovendien hadden wij dat geld eerst niet ingeschreven als inkomsten, maar heeft Europa ons daartoe verplicht. Dat waren toen de regels."

CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert - destijds in de oppositie - kwam vanavond wel naar "Terzake". "Het was sowieso een gecontesteerde transactie", aldus Bogaert. "De minister van Begroting zegt nu dat de overheid binnen 2 jaar de pensioenlast volledig zelf moet gaan dragen. Dat gaat over 470 miljoen euro per jaar die bijkomend op de begroting gaat wegen. Dat is de bezwarende factor. Het blijkt dat het gigantisch verlies is geweest. We moeten zorgen dat we dat in de toekomst niet meer tegenkomen."

Bogaert gaat naar eigen zeggen "misschien wel akkoord" met de redenering  dat de overname van het pensioenfonds nodig was voor de beursgang van Belgacom. "Maar men had ervoor moeten kiezen om de lusten en de lasten mooi te etaleren over de tijd. Dan was er geen zo'n groot probleem geweest. Maar men heeft in 2003 de lusten binnengetrokken, en in tegenstelling tot wat meneer Vande Lanotte zegt was men daartoe niet verplicht van Europa."

De CD&V maakt nu wel deel uit van de regering. En Bogaert geeft toe dat begrotingstrucjes "wellicht van alle tijden" zijn. "Maar de dimensies zijn niet vergelijkbaar, 5 miljard is een gigantische som."