Rapp+Rapp: twee verbonden torens

Christian Rapp, sinds vorig jaar stadsbouwmeester in Antwerpen, en echtgenote Birgit Rapp-Scheulen startten in 1999 in Amsterdam het architectenbureau Rapp+Rapp. Daarvoor waren ze in thuisland Duitsland actief. Ze stelden voor om het binnenplein van de brandweerkazerne open te trekken naar het Kattendijkdok en zo de ruimten achter de binnengevels een beter uitzicht te bieden. Als uitbreiding ontwierpen ze twee torens die halverwege met enkele bouwlagen verbonden zouden worden.

Rapp+Rapp motiveerde die radicale beslissing door te verwijzen naar de typische industriële havenarchitectuur, meer bepaald de grote betonnen gebouwen en zware stalen constructies ter hoogte van het Amerikadok. Het Havenhuis maakte deel uit van deze havenarchitectuur. Voor het gebouw ontwierpen ze een parkje op een talud. Op de opengetrokken binnenplaats moest een waterpartij komen.

Vier Arquitectos: toren van 80 meter

Vier Arquitectos is een ontwerp- bureau ontstaan in 1992 in het Spaanse La Coruña. In eigen land maakte het naam met ziekenhuizen, kantoren en theaters. Het bureau stelde voor om aan de zuidkant van Kaai 63 een 80 meter hoge toren te bouwen. Als argumentatie gaven de Spanjaarden aan dat in de oorspronkelijke plannen van de brandweerkazerne van Emiel Van Averbeke ook een hoger volume was opgenomen.

De nieuwe toren zou een ontdubbelde gevel krijgen. Langs de buitenkant moest de draagstructuur zichtbaar blijven en afgewerkt worden met goudkleurige aluminium panelen. De binnenkant bestond volledig uit glas. Het oude binnenplein van de brandweerkazerne zou aan de kroonlijst overdekt worden en dienstdoen als centrale inkomhal. Als extraatje stelde Vier Arquitectos voor om de kademuur van het Kattendijkdok te doorbreken, zodat de toren met de voeten in het water kwam te liggen.

Xaveer De Geyter: supercontainer

Decennialang maakte Xaveer De Geyter naam met gedurfde voorstellen die zelden werden uitgevoerd, zoals een drastische renovatie van het Antwerpse Vleeshuis met een schuine lift aan de buitenkant. Bouwen zit er vandaag wel in, want het nieuwe Provinciegebouw in Antwerpen en de heraanleg van het Rogierplein in zijn thuisstad Brussel zijn van zijn hand.

Voor het Havenhuis deed De Geyter een technisch en esthetisch gewaagd voorstel. Hij tekende een nieuw balkvormig volume dat met een enorme stalen constructie zou worden opgehangen boven de brandweerkazerne. De zwevende nieuwbouw moest een bijna letterlijke verwijzing zijn naar een supercontainer die door een havenkraan opgetild werd. De oude brandweerkazerne wilde De Geyter dan weer zo veel mogelijk intact laten.

Kempe Thill & a20: gespiegelde kazerne

Atelier Kempe Thill uit Rotterdam, dat momenteel actief is op Nieuw Zuid, en de Hasseltse a20 Architecten, bekend van het Sion-project in Lier, sloegen de handen in elkaar om hun Havenhuis te ontwerpen. Zij bouwden letterlijk voort op de bestaande brandweerkazerne. Op het beschermde monument plaatsten ze een gespiegelde kopie in de meest moderne materialen, zodat oud en nieuw op een heftige manier met elkaar zouden dialogeren. De brandweerkazerne wilden ze volledig in haar eigenheid behouden, inclusief het binnenplein.

Hun nieuwbouw wilden de architecten bekronen met een groot plat dak dat alle mogelijkheden zou openlaten voor publieke voorzieningen. Ook een helihaven was een optie. De hele gelijkvloerse verdieping zou ruimte bieden aan representatieve functies en zou eventueel ingepast kunnen worden in de ontwikkeling van het Mexico-eiland. Op het binnenplein moest een kunstwerk komen.