Een artieste werd van het podium gesleurd, maar waarom?

Deborah De Robertis zit op een hoge kruk op het podium van TEDxBrussels, een event met sprekers over vernieuwing en vooruitgang. Ze draagt een zwarte skinny jeans, met een zwart T-shirt waarop het logo van TEDxBrussels prijkt. Dat is beduidend meer dan gewoonlijk, wanneer ze als kunstenares naar buiten treedt. De Robertis staat namelijk bekend om haar naaktperformances. Zo trok ze naar het iconische L’Origine du Monde, het schilderij van Gustave Coubert, in het Musée d’Orsay. Voor wie het niet kent: een close-up van een behaard vrouwelijk geslachtsdeel. Voor die performance ging ze in een ultrakort jurkje onder het schilderij zitten, zonder ondergoed. De benen gespreid stelde ze haar geslachtsdeel tentoon. Het duurde tot de politie haar oppakt.

Over dat soort performances - en dan vooral de vermeende censuur die daarop volgt - vertelde de Luxemburgse maandagavond, met dansers en muzikanten om haar heen. Op het scherm achter haar zijn beelden te zien van die performances. Die zijn zo expliciet als je kan verwachten, gezien de stijl die ze hanteert.

'Niet om te lachen'

Tot die act plots wordt verstoord. De Robertis en haar dansers beelden een tableau uit, als een klassiek schilderij. De kunstenares spreidt traag haar benen, denk aan de beroemde scène uit Basic Instinct, maar dan in een jeansbroek. Daarop stapt een man in een colbertje het podium op. Hij grijpt haar vast onder beide armen en sleurt haar van de planken. Terwijl hij dat doet, kruipt haar shirt omhoog en worden haar borsten ontbloot. De muziek blijft lopen, net als de tekst die ze uitspreekt. Die liep mee als voice-over. Het publiek begrijpt niet helemaal wat er aan de hand is, tot de presentator alle twijfel wegneemt. “Dit is niet om te lachen. Ze ging dit niet doen. Ze heeft daarvoor papieren ondertekend”, klinkt het in een notendop.

Eén feit is zonneklaar. De organisator van TEDxBrussels heeft een kunstenares hardhandig van het podium gesleurd. Schijnbaar om onzedigheden te voorkomen. Dat de borsten van de artieste tijdens die schermutseling ontbloot worden, maakt het nog wat zuurder. "Hij was niet alleen agressief, hij kleedde me ook nog eens uit", reageert de kunstenares afgemeten. Aan de telefoon vertelt ze haar kant van het verhaal, want het hoe en wat is nog lang niet opgehelderd. “TEDxBrussels nodigde me zo’n maand geleden uit voor een performance. Dan zou je denken dat ze weten wat ik doe. Ik stuurde hen een tijdje terug de teksten en beelden door. Ze wisten op voorhand hoe mijn performance er zou uitzien", zegt ze.

Geen vuiltje aan de lucht, tot er een e-mail binnenliep van het originele TED uit New York. Die organisatie is de koepel die TEDxBrussels een licentie - en dus de toelating - geeft om onder diezelfde naam evenementen te organiseren. "In die mail stond dat ik niet welkom ben op het event, gezien de seksuele aard van mijn werk. Ik heb hen geantwoord dat mijn werk helemaal niet seksueel is. Het gaat over de positie van de vrouw in de kunstgeschiedenis. En die worden nu eenmaal vooral naakt afgebeeld. Na die correspondentie leek alles te kunnen doorgaan.”

Dat bleek dus niet het geval, of toch niet helemaal. De kunstenares werd ongeveer halfweg van het podium getrokken. Een bevreemdend beeld dat het publiek verward achterliet. "Ik hoopte dat de interventie deel uitmaakte van de performance, maar had er meteen een slecht gevoel bij", zegt Clo Willaerts, specialist digital marketing die op TEDxBrussels was om te bloggen. "Het werd pas duidelijk op het einde van de TED-dag. Dan komen alle sprekers nog eens samen op het podium om applaus in ontvangst te nemen. Toen zij er niet bij stond, wist ik dat het ernstig was."

Geheugenkaart

Backstage, en dus aan het oog van het publiek onttrokken, ging de schermutseling voort. Aan de ene kant de organisator, aan de andere kant De Robertis en haar cameraman. Die had gefilmd hoe de kunstenares van het podium werd getrokken. "De organisator wou de geheugenkaart uit de camera", zegt De Robertis. "Dat ging er ruw aan toe. Slagen zijn er niet gevallen, maar er is veel geduwd en getrokken. Hij gebruikte zijn fysieke kracht om de camera in handen te krijgen. Wij hebben ons gewoon verdedigd."

Toen de politie aankwam in de Bozar, waar TEDxBrussels plaatsvond, nam het verhaal een nieuwe wending.  Wie hen belde en waarom, het rammelt een tikje. "We kregen een telefoontje, een melding dat er enkele mensen het gebouw waren binnengedrongen", zegt politiewoordvoerder Ilse Van De Keere. "Ter plaatse bleek het een conflict over een artieste en haar dansers, die het bovenlichaam zouden hebben ontbloot." In de praktijk blijkt er geen spoor van mensen die de Bozar zijn binnengedrongen. Ook blote borsten waren er niet te zien, behalve dan terwijl De Robertis van het podium werd gesleurd. Al waren de geprojecteerde taferelen wel wat minder zedig.

Er bestaat dus nog steeds onduidelijkheid over hoe alles maandagavond is gelopen. Ook TEDxBrussels brengt geen opheldering. Daar bleek dinsdag niemand bereikbaar voor commentaar, al komt dat misschien omdat de organisatie de facto niet meer bestaat. Het overkoepelende TED laat weten dat de Brusselse licentie onmiddellijk wordt ingetrokken. De licentiehouder is dus ex-licentiehouder geworden. Daarnaast is het wachten op het gerechtelijk staartje. Beide partijen hebben klacht ingediend tegen elkaar, voor slagen en verwondingen. Justitie mag de rest van het mysterie ontrafelen.