De trein van de e-commerce dendert ons land voorbij: België grijpt naast 16.500 jobs

Niet in het Waalse Dour-Elouges, maar in Nederland staat straks allicht het nieuwe distributiecentrum van de Duitse e-commercegigant Zalando. Daarmee grijpt ons land naast 1.500 nieuwe jobs die rechtsreeks verbonden zijn aan het magazijn. Nog maar eens. 

De logistieke trein die gepaard gaat met de opkomst van de e-commerce raast grotendeels aan ons land voorbij. Alle grote internetbedrijven die de voorbije jaren distributiecentra openden om hun pakjes bij de klant te krijgen, kozen voornamelijk voor Nederland en Duitsland.

Uit eigen berekeningen en een analyse van handelsorganisatie Comeos blijkt dat de voorbij vijf jaar zo'n 16.500 nieuwe jobs werden gecreëerd in nagelnieuwe distributiecentra. Jobs die niet alleen niet in ons land terechtkwamen, maar ook jobs die per definitie ook niet terugkeren. En, ruw geschat, zowat 1,6 miljoen euro per dag die de sociale zekerheid misloopt.

Op die manier kan ons land niet de vruchten plukken van de opkomst van de e-commerce en lijkt het erop dat we enkel de lasten dreigen te dragen. Tegen 2022 kunnen zo'n 53.000 jobs in de klassieke handel voor de bijl gaan, berekende ING.

Het aandeel van e-commercebestedingen zal in de toekomst enkel nog stijgen. Nu is dat 8 procent, maar de Europese Commissie verwacht dat tegen 2020 het aandeel van e-commerce goed zal zijn voor 20 procent van de Europese economie. Getuige de waslijst van grote distributiecentra die de voorbije jaren als paddenstoelen uit de grond schoten: bekende namen als Amazon, UPS, Lidl, Primark.

'Last mile'

Tussen de Randstad in Nederland, het Ruhrgebied in Duitsland en de regio van Parijs, biedt de Benelux toegang tot een van de grootste consumptiebekkens ter wereld. Maar de bestellingen van al die consumenten worden niet bij ons afgewerkt. Binnen de e-commerce is België logistiek vooral belangrijk voor de 'last mile': kleinere logistieke platformen in de buurt van de steden, vanwaaruit de goederen tot bij de klant of afhaalpunten worden gebracht. Maar de grote distributiecentra, waar de vele jobs zitten, missen we compleet.

Dominique Michel, topman van de handelsfederatie Comeos, ziet het met lede ogen aan. "Al ruim vijf jaar kloppen we op die nagel. Maar jaar na jaar zien we die centra kiezen voor Nederland en Duitsland, en niet voor ons land." Wat Michel vooral zorgen baart is de versnelling die deze negatieve evolutie kenmerkt. Van de ruim 16.500 jobs die de logistieke e-commerce opbracht, werden 5.500 alleen al de laatste twaalf maanden gecreëerd. "En voor dit jaar zitten we alweer aan ruim 3.700 banen die we misgelopen zijn", rekent Michel voor. In januari kondigde Amazon nog maar aan een distributiecentrum te openen in Mönchengladbach, op 50 kilometer van de Belgische grens. Ook Lidl koos voor het Nederlandse Roosendaal, ook goed voor 1.200 jobs.

'Onheilstijdingen'

Michel: "Dat betekent dat de aanpassingen van de regering inzake loonkostenhandicap en flexibiliteit onvoldoende zijn." Een euvel dat Comeos overigens al eerder aankaartte. "Zelfs na de aanpassingen vervat in het Zomerakkoord kampen we in de handel nog steeds met een loonkostenhandicap van 17 procent ten opzichte van onze buurlanden. Ook op het vlak van flexibiliteit zitten we met een grote achterstand. Terwijl de meeste aankopen na 17 uur en in het weekend gebeuren, laten onze arbeidsregels niet toe om daar volop op in te spelen." Vandaag geldt een korting van 22,5 procent op de bedrijfsvoorheffing op gepresteerde uren tussen middernacht en 5 uur. Dat is te beperkt, zegt Michel. "Bovendien duurt het in ons land ook nog eens te lang vooraleer alle nodige vergunningen zijn afgeleverd."

Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) nuanceert de onheilstijdingen. "De nieuwe regels zijn nog maar sinds 1 januari van kracht. Het is te vroeg om nu al te zeggen dat het onvoldoende is", klinkt het. Minister van Digitale Agenda Alexander De Croo (Open Vld) spreekt zijn collega alvast tegen. Ook hij vindt dat de regering ambitieuzer moet zijn om de jobs in de e-commerce naar hier te halen. Een gerichte lastenverlaging voor de ploegen- en nachtarbeid is slechts één voorbeeld, zegt De Croo.