MSK in Gent schuift directrice aan de kant in zaak over mogelijk vervalste Toporovski-kunst

De voorbije dagen kwam het Gentse Museum voor Schone Kunsten onder kritiek na aanhoudende geruchten over de echtheid van een 20-tal Russische avant-gardestukken van de Toporovski-collectie, die sinds oktober in het museum werden geëxposeerd. Ook over de omstandigheden van de restauratie van het belangrijke erfgoed Lam Gods zijn woensdagavond vragen gesteld. Maar de beslissing over de Zegher is vooral ingegeven door de twijfels rond de Toporovksi-stukken.

Op 15 januari verklaarde een groep zelfstandige experten en kunsthandelaars dat de werken - die toen al enkele maanden in het MSK hingen - mogelijk niet authentiek waren. Om de geruchten de kop in te drukken werd - op vraag van Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz, het MSK en de stad Gent - een onderzoekscommissie opgericht. Maar nog voor de experten aan het onderzoek konden beginnen, werd ze ontbonden. Het MSK zette de bruikleen stop en verklaarde dat de werken "echt zijn tot het tegendeel is bewezen." 

Gisterochtend eiste Gents N-VA-kopstuk Siegfried Bracke duidelijkheid over het vooronderzoek van MSK-directrice Catherine de Zegher. Die besloot in oktober van 2017 om de stukken te exposeren, hoewel geweten is dat er onder de werken uit de bewuste periode veel namaak circuleert. De Zegher herhaalde dat het vooronderzoek zorgvuldig - en met de hulp van experten Magdalena Dabrowski en Noemi Smolik - gebeurde. Maar die spraken dat later tegen. Als De Zegher valse verklaringen heeft afgelegd, vindt de Gentse N-VA dat ze moet opstappen.

Woensdagavond is De Zegher dan door het MSK in Gent aan de kant geschoven als directrice. Dat heeft de raad van bestuur van het Gentse museum woensdagavond met onmiddellijke ingang beslist. De maatregel is genomen tijdens een geheime stemming met 10 ja-stemmen en 2 nee-stemmen. Dat meldt Gents schepen van Cultuur Annelies Storms. De Zegher blijft geschorst tot een externe audit duidelijkheid brengt over het vooronderzoek naar de controversiële kunstwerken.

Eerder op de dag was ook nog eens bekend geraakt dat het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) twee jaar geleden al eens een laboratoriumonderzoek uitvoerde op Russische avant-gardestukken bij Igor Toporovski. Dat bevestigt een betrouwbare bron aan persagentschap Belga. Het onderzoek, waarover nooit is gecommuniceerd, wees in de richting van vervalsingen.

Het KIK onderzocht - voor alle duidelijkheid - niet de controversiële stukken die in het MSK zijn geëxposeerd. Het onderzoek van twee jaar geleden onderwierp wel andere Russische avant-gardewerken, aangebracht door dezelfde eigenaar, aan een onderzoek. De studie moest worden uitgevoerd onder de voorwaarden van Toporovski en op de gebruikte pigmenten in de schilderijen.

Toporovski, die de kunst als tussenpersoon had aangeboden, weigerde achteraf de resultaten te aanvaarden van het KIK en kondigde een tegenexpertise aan. Maar het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium heeft daar nooit meer iets over vernomen. 

Het kabinet van Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz wenst voorlopig niet te reageren op die nieuwe elementen.