"Meisje met de parel" krijgt "full body scan" met hulp van Antwerps specialistenteam
"Het meisje met de parel" van Johannes Vermeer wordt momenteel twee weken continu gescand met behulp van hoogtechnologische toestellen. Ook de Antwerpse universiteit (UA) levert een bijdrage in Den Haag met haar ultramoderne Macro-XRF. "Deze scanner kan nog een stap verder gaan." Wetenschappers hopen meer te weten te komen over hoe het meesterwerk precies tot stand is gekomen.
De Gouden Zaal van het Mauritshuis in Den Haag ziet er momenteel iets anders uit. Midden in de statige zaal speelt zich een bijzonder tafereel af: het iconische schilderwerk "Het meisje met de parel", door sommigen ook wel eens de Nederlandse Mona Lisa genoemd, wordt in een glazen kooi gescand met hoogtechnologisch materiaal. Twee weken lang, van 26 februari tot 12 maart, vinden diverse scans en onderzoeken plaats om het werk helemaal door te lichten.
Bezoekers kunnen het allemaal observeren vanachter glas, als waren ze in een onderzoekslab beland. De laatste scan van het schilderij dateert van 1994, en het museum wil nu met ultramoderne technieken het meesterwerk opnieuw onderzoeken. Het grote voordeel is dat aan het schilderij zelf nu niet meer geraakt moet worden - in 1994 werden nog kleine verfmonsters genomen - dankzij de zogeheten "niet-invasieve technieken".
Welke verftechnieken heeft Vermeer gebruikt, en welke materialen?
Onderzoekers hopen meer te weten te komen over welke verftechnieken Vermeer precies gebruikte en welke materialen (olie en pigmenten bijvoorbeeld) en in welke mate er sprake is van verkleuring, want het werk gaat terug tot de 17e eeuw (circa 1665).
De teams die voor het onderzoek instaan, komen o.a. van de Technische Universiteit Delft, het Rijksmuseum in Amsterdam, maar dus ook van Universiteit Antwerpen en de National Gallery in Washington. Eenmaal de scans afgelopen zijn, neemt de publiekslieveling opnieuw haar gewone plaats in. Het meisje zou dan een van de meest gedocumenteerde werken ter wereld moeten zijn.
Dit is de eerste keer dat we naar buiten komen met onze geheel nieuwe macro X-stralen diffractiescanner
De scans lopen al sinds eind vorige maand, en onder meer een Macro-XRF-scanner van UA deed al zijn werk.
Vandaag komt UA echter op de proppen met de ultramoderne MA-XRD-scanner. "We maken deel uit van een internationaal onderzoeksteam, elk met zijn expertise in een bepaalde techniek voor schilderijonderzoek. Het is de eerste keer dat we naar buiten komen met onze geheel nieuwe macro X-stralen diffractiescanner", legt Geert Van der Snickt van UA uit.
We kunnen nu kijken naar schildersmaterialen die verkleurd zijn of verpoederen
"Waar onze MA-XRF (X-stralen fluorescentiescanner) vooral geschikt was om verborgen lagen te visualiseren, gaat de nieuwe MA-XRD nog een stap verder omdat hij ook degradatieproducten kan identificeren. Concreet: we kunnen kijken naar schildersmaterialen die b.v. verkleurd zijn of verpoederen, wat heel relevant is voor de conservatie van het werk", zegt Van der Snickt.
