Van een goede 12.000 bedden in 2012 tot meer dan 20.000 bedden vorig jaar. Commerciële bedrijven hebben hun vizier op de Vlaamse rusthuizen gericht en palmen hand over hand een groter aandeel van de sector in. Dat blijkt uit een studie van professor emeritus Jozef Pacolet, expert sociaal beleid aan de KU Leuven.

“Hun aandeel is in vijf jaar tijd van zowat 18 procent naar 26 procent gestegen”, zegt Pacolet.

In aantal rusthuizen gaat het nu om 234 van in totaal 803 in Vlaanderen. Dat zijn er 57 meer dan vijf jaar geleden. Daarmee is de commerciële sector de enige echte groeier: het aantal rusthuizen dat gerund wordt door een vzw blijft stabiel, de OCMW-rusthuizen vallen terug. In een sector die door de vergrijzing nochtans boomt, en nog veel meer zal boomen de komende jaren. “Veel gemeenten en OCMW’s hebben de af­gelopen jaren uit besparingsoverwegingen hun rusthuizen laten fusioneren in grotere zorgbedrijven, of ze hebben ze overgelaten”, zegt Pacolet.

“Barbaren van het kapitalisme”

Is dat nu erg, meer commer­ciële spelers in de rusthuismarkt? “Het baart mij zorgen”, zegt Pacolet. “We zien dat die grote commerciële groepen minder inspanningen doen om genoeg personeel in te zetten.”

Volgens Pacolet blijkt uit rapporten van de zorginspectie ook dat commerciële rusthuizen minder vaak aan alle voorwaarden voldoen op het vlak van voeding voor de bewoners (62 procent die aan de normen voldoet, tegenover 86 procent OCMW-rusthuizen en 84 procent vzw-rusthuizen). Nog volgens die rapporten volgen ze hun patiënten minder goed op (onder meer via permanentie ’s nachts) en doen ze minder goed aan preventie.

“Ze zijn ook geen voorbeeld van stabiel eigenaarsschap”, zegt Pacolet. “Het is begonnen met kleine commerciële bedrijven, die zijn overgenomen door grote internationale spelers, die nu op hun beurt in het oog komen van nóg grotere giganten.”

Dat bleek uit de geruchten deze week dat het Amerikaanse investeringsfonds KKR op de Franse rusthuisgroep Korian aast. Die is marktleider in ons land met 100 rusthuizen. KKR werd in een boek bestempeld als “barbaren van het kapitalisme” door de nietsontziende en vaak vijandige overnametactieken. Steevast werkt het bedrijf volgens een strak stramien: kopen, saneren, en met grote winst weer verkopen.

“Het gerucht wordt nu weer ontkend, maar zo werkt dat altijd”, zegt Olivier Remy, nationaal verantwoordelijke ouderenzorg bij LBC-NVK. “Maar het zou onaanvaardbaar zijn dat zo’n groep zich zou inkopen in ons land. Rusthuizen bieden zorg aan kwetsbare mensen. Dat kan je niet overlaten aan barbaren.”

“Het is duidelijk dat we de sector goed in de gaten moeten houden”, zegt ook Pacolet. “Vooral OCMW’s en gemeenten zouden veel meer ini­tiatieven moeten nemen om in de markt aanwezig te blijven.”

Veronique De Schaepmeester, gedelegeerd bestuurder van de koepel van onafhankelijke rusthuizen, zegt dat de commer­cialisering “logisch” is. “Er is een vraag, want de bevolking vergrijst en de OCMW’s kunnen het vaak niet meer alleen aan”, zegt ze. “Er is geen verschil in kwaliteit tussen de zorg in een privérusthuis en een rusthuis dat gerund wordt door een OCMW of vzw: ze voldoen aan de normen die Vlaanderen oplegt.”