Jeugdrechters en -advocaten trekken aan alarmbel: "Vlaamse regering wil zélf rechter en partij spelen bij hulpverlening"
De Unie van Nederlandstalige Jeugdmagistraten en de Unie van Jeugdadvocaten trekken aan de alarmbel over een aanpassing die de Vlaamse regering wil doorvoeren in het jeugddelinquentierecht. Het gaat over maatregelen die genomen kunnen worden voor jongeren in een problematische thuissituatie. De organisaties hebben over de kwestie een brief geschreven aan de Vlaamse regering. Vanaf januari 2019 komt er een Vlaams jeugddelinquentierecht.
Sinds de zesde staatshervorming is jeugddelinquentie een Vlaamse bevoegdheid geworden. Sindsdien sleutelt de Vlaamse regering aan een eigen jeugddelinquentierecht. In januari 2019 moet het officieel in werking treden.
Maar de jeugdmagistraten en jeugadvocaten zijn op hun hoede. Ze werden regelmatig geconsulteerd door de regering, maar merken nu op dat er zonder overleg is gesleuteld aan de zogenaamde 'gerechtelijke jeugdhulpverlening'. Dat gaat over maatregelen die de jeugdrechter kan nemen voor kinderen en jongeren tot 18 jaar die een problematische thuissituatie hebben.
Op dit ogenblik zijn er heel wat maatregelen die een jeugdrechter kan nemen voor een kind in een moeilijke leefomgeving. "Het gaat bijvoorbeeld om het opleggen van een verplichte thuisbegeleiding, een observatie in een centrum, of het opleggen van voorwaarden zoals stipt school lopen of een begeleiding krijgt voor een psychologische problematiek", staat te lezen in de brief. "De aard en de maximumduur van de maatregelen wordt duidelijk bepaald. De jeugdrechter kan de beslissing ook op elk moment herzien en er is een jaarlijkse grondige evaluatie".
De nieuwe tekst blinkt uit in vaagheid en onduidelijke bewoordingen
Maar volgens de rechters en advocaten dreigen al deze waarborgen nu weg te vallen in het nieuwe Vlaamse jeugddelinquentierecht dat er aankomt. In de tekst staat nu dat de jeugdrechter "alle functies die steunen op begeleiding, beveiligend verblijf, dagopvang, diagnostiek, training, of verblijf" kan opleggen. "De nieuwe tekst blinkt uit in vaagheid en onduidelijke bewoordingen", klinkt het. "En bovendien: de nadere invulling en de duur van deze functies, laat de Vlaamse regering volledig over aan...zichzelf."
Een kind dat een maatregel krijgt zal totaal niet weten wat hem of haar verder te wachten staat
Het is volgens de organisaties helemaal onduidelijk hoe de maatregelen er in de praktijk gaan uitzien binnenkort. "Er wordt aan de jeugdrechter niets minder dan een blanco cheque gevraagd waarbij de overheid in samenspraak met de hulpverlening wel zal beslissen hoe het traject verder moet ingevuld worden", staat in de brief. Een kind dat voor het eerst voor de jeugdrechter komt en een maatregel krijgt, zal volgens de organisaties totaal niet weten wat hem of haar daarna verder te wachten staat. "Vraag maar aan een geplaatste jongere hoe diep een plaatsingsbeslissing op zijn toekomstperspectief inhakt en hoe cruciaal het dan is om hier toch enige duidelijkheid en een zeker perspectief over te krijgen", klagen de rechters en advocaten aan. Volgens hen er is ook nergens nog sprake van een jaarlijkse evaluatie.
Wellicht zal ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hiermee evenmin gediend zijn
"De voorgenomen wijzigingen zijn dus helemaal niet zo onschuldig als ze lijken. In feite wordt immers een volledig nieuwe invulling gegeven aan de gerechtelijke jeugdhulpverlening, waarbij de Vlaamse Overheid zeer indringend het laken naar zich toe trekt", staat te lezen in de brief. "Wellicht zal ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hiermee evenmin gediend zijn".
Vlaams regering zegt dat er duidelijkheid komt
De organisaties gaan binnenkort samenzitten over de kwestie met de Vlaamse regering. Het kabinet van minister van Welzijn Jo Vandeurzen zegt dat een parlementaire resolutie de nieuwe terminologie nog zal verduidelijken. "De oude terminologie van de zogenaamde gedwongen maatregelen krijgt via een wijziging een update naar actueel taalgebruik in de jeugdhulp. Met het omzetten van die gedwongen maatregelen naar modules geven we eveneens letterlijk gevolg aan een parlementaire resolutie inzake de jeugdhulp. Overleg is gaande waardoor uiteraard een en ander nog kan uitgeklaard, en zo nodig de tekst kan worden aangepast."