OPINIE: "Het beeld van de domme topvoetballer is een wijdverspreid, maar groot misverstand"

Nochtans zijn er heel wat hoogbegaafde kinderen die zeer goed zijn in sport. Het beeld van de domme topvoetballer is een wijdverspreid, maar groot misverstand. Een hoog IQ kan als een uitgesproken versterkende factor inspelen op aanwezig sporttalent. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in een breed spelinzicht, in het zeer snel kunnen nemen van de juiste spelbeslissingen, in veel aandacht voor een juiste techniek, in creatieve speloplossingen en in een sterk tactisch doorzicht. Hoogbegaafde kinderen zetten in hun sport vaak een sterke groeicurve in. Commentaren van trainers als “ik moet daar maar één keer iets aan uitleggen en die doet dat gewoon”, zijn vaak gehoord.

Spijtig genoeg heeft ook hier iedere sterkte zijn zwakte. Zo zien we vaak dat deze kinderen door hun snelle ontwikkeling doorstromen naar hogere niveaus, of bij de besten van hun leeftijd worden geselecteerd. Dit is zeer goed, ja zelfs noodzakelijk voor hun verdere groei. Maar precies dat vormt ook een enorme uitdaging. Heel wat hoogbegaafde kinderen zijn perfectionistisch ingesteld, maar beseffen tegelijkertijd niet altijd dat het tijd kost om iets te bereiken. 

Ze kiezen daardoor vaak voor de veiligste weg, de weg zonder risico op fouten. Op training tonen ze zich bij de besten maar eens op wedstrijd kiezen ze enkel voor die acties die met een grote mate van zekerheid tot succes leiden. Hierdoor neemt het aantal acties tijdens een wedstrijd zienderogen af, ze bevriezen als het ware, waardoor hun vele creatieve oplossingen plots uitblijven. De twijfel over hun potentieel groeit bij coaches en ouders. “Oei is hij of zij dan toch niet zo goed?”. 

Door hun grote gevoeligheid, pikken hoogbegaafde kinderen deze twijfel snel op en ontstaat onzekerheid. De kritische instelling die ze bezitten, werkt in deze nadelig. Foute acties worden uitvergroot en vaak resulteert dit in het gevoel niet goed genoeg te zijn. De veelbelovende groeicurve vlakt af, de motivatie daalt. En ook al willen ze zo graag bij de besten horen, toch verhuizen ze vaak naar lagere afdelingen waar ze de man of de vrouw van de match kunnen zijn. Spijtig, want heel wat sportpotentieel gaat hierdoor verloren.

Hoogbegaafdheid kan net zo goed een versterkende als een vertragende factor worden in de ontwikkeling van een sporter. Vroege detectie van de hoge intelligentie van een speler kan ervoor zorgen dat die hoogbegaafdheid een versterkende factor blijft. Exentra begeleidt hoogbegaafde sporters om hun intellect te gebruiken voor het verhogen van hun sportprestaties. Met aangepaste trainingstechnieken die, naast het aanbrengen van technische en tactische skills, ook inzetten op het verminderen van de valkuilen (de zogenaamde embodio’s) die eigen zijn aan hoogbegaafdheid, kan een sterkere groei gerealiseerd worden. Een hoge lat, perfectionisme, kritische instelling, doorzettingsvermogen en creativiteit zijn in de (top-)sport onontbeerlijke elementen om hoge prestaties te kunnen neerzetten. Die eigenschappen juist leren inzetten is dan ook de boodschap. Dit kan door de impact van een hoge intelligentie mee te nemen in de dagelijkse trainingsaanpak.

Kortom, onze maatschappij in zijn geheel laat heel veel potentieel liggen door geen gebruik te maken van het aanwezige intellect. Dit is echter niet enkel zo in de sport, maar ook in scholen, waar eveneens de intelligentie van kinderen tot onze grote spijt veel te weinig tot niet gestimuleerd wordt. Detectie en aandacht voor hoogbegaafdheid zowel in de sport als in het onderwijs zijn dan ook onontbeerlijk om aanwezig talent tot volle bloei te brengen.