COMMENTAAR. “Aan het doortastende optreden van de minister zit een geurtje. Er waren signalen zat dat er wat mis was”

Maandagmiddag werd in de Kamercommissie Volksgezondheid het fraudedossier rond slachthuis Veviba besproken met onder meer ministers Maggie De Block van Volksgezondheid (Open VLD) en Denis Ducarme van Landbouw (MR). Laatstgenoemde liet er geen twijfel bestaan over wat hij van de kwestie vindt. “Dit doet denken aan maffiapraktijken”, zei hij.

Volgens Ducarme werden er bij de huiszoeking bij Veviba op 28 februari 200 paletten vlees gecontroleerd. Met maar liefst 138 bleek iets mis te zijn, zoals het gebruik van producten van categorie 3 (die niet voor menselijke consumptie geschikt zijn), bijvoorbeeld vlees van rond de snijwondes. Bovendien werd er bevroren vlees aangetroffen met op het etiket een invriesdatum die maanden in de toekomst lag, of vlees dat al sinds 2001 ingevroren was.

LEES OOK. Veviba-werknemer getuigt: “Het vlees zag groen en stonk als een koeienvlaai”

“Fraude op grote schaal”

Ducarme was dan ook scherp voor Veviba en moederbedrijf Verbist, hij had het over “fraude op grote schaal” en “maffia-praktijken”. De minister liet dan ook weten dat er hervormingen zullen worden doorgevoerd bij het Voedselagentschap FAVV. Zo wil de minister een audit naar de controles en controleprocessen bij het FAVV, op basis waarvan de manier waarop het agentschap controleert en informatie doorspeelt naar de politiek aangepast zullen worden. Sinds hij minister van Landbouw is geworden, heeft Ducarme naar eigen zeggen “tekortkomingen” bij het FAVV vastgesteld.

De minister vroeg van het FAVV dan ook om bijkomende informatie over alle controles bij Veviba sinds 2001, en dan in het bijzonder over de controles tussen oktober 2016 en februari 2018. Dat moet donderdag ten laatste op zijn bureau liggen. Ducarme wil niet alleen informatie over het aantal controles, maar over het hele proces, wie de controles uitvoerde, wat werd gecontroleerd, enzovoort. Voor de MR-minister hadden er maatregelen moeten komen om meer “offensieve en agressieve controles” uit te voeren, “gezien de kennis waarover men beschikte sinds oktober 2016”.

LEES OOK. Delhaize en Colruyt nemen maatregelen na vleesschandaal: “Volledige en onherstelbare vertrouwensbreuk”

Geen gevaar voor consument

Minister van Volksgezondheid De Block benadrukte dat er geen gevaar voor de consument is geweest, zo blijkt uit analysecijfers rond voedselvergiftiging en salmonella.

“We moeten er alles aan doen om de consument te beschermen”, voegde minister Kris Peeters van Werk en Economie (CD&V) daaraan toe, “maar er ook voor zorgen dat niet de hele sector getroffen wordt door dit incident.” Peeters gaf ook aan een onderzoek te willen instellen naar het personeel van Veviba. Volgens hem werkten er uitzendkrachten uit Portugal en Luxemburg. “De sociale diensten staan ter beschikking van het parket om te kijken of er sprake is van onregelmatigheden”, aldus Peeters.

De minister wist ook te melden dat Veviba geen beroep kan doen op tijdelijke werkloosheid van de RVA, en dat het bedrijf verplicht is zijn personeel verder te betalen. De oorzaak van de tijdelijke werkloosheid ligt immers niet buiten de wil van het bedrijf, luidt de redenering. Het is zelfs de verantwoordelijke voor de sluiting van de snijderij en de vriesinstallatie.

OVERZICHT. Dit zijn de producten die uit de rekken worden gehaald bij Delhaize

“Fraudeurs die bewust regels omzeilen”

Ook Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, is hard voor het slachthuis. “De frauduleuze praktijken van enkelingen dreigen het imago van de hele sector aan te tasten.” Fevia spreekt over een “vorm van concurrentievervalsing voor de vele Belgische voedingsbedrijven die dagelijks investeren in kwaliteit en voedselveiligheid”, aldus voorzitter Jean Eylenbosch. “Voor hen is de affaire Veviba een harde klap. We kunnen niet aanvaarden dat de hele sector over één kam wordt geschoren met fraudeurs die bewust de regels omzeilen.”

De Belgische voedingsindustrie investeerde de voorbije jaren aanzienlijk in voedselveiligheid en heeft op dat vlak een sterke reputatie opgebouwd, wat zich internationaal vertaalt in meer export, aldus Fevia. “Vanuit andere landen kijkt men op naar het Belgische systeem om voedselveiligheid te bewaken, met de combinatie van autocontrole, meldingsplicht en controle door het onafhankelijke Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid (FAVV).” Maar volgens directeur-generaal van Fevia, Chris Moris, is niemand “100 procent immuun voor fraude door een partij die bewust de regels omzeilt”.

LEES OOK. Vijf instanties controleren slachthuizen, en toch loopt het mis: “Mensen met slechte bedoelingen kunnen we niet tegenhouden”

FAVV: “We gaan transparant te werk”

Herman Diricks, topman bij het FAVV, was zich van geen kwaad bewust, en benadrukte dat het voedselagentschap transparant te werk gaat, en relatief gezien de meeste inspanningen levert in de sector van de vleestransformatie en de slachthuizen. “Er zijn 15 controleurs voor 140 slachthuizen”, aldus Diricks. Daarmee wordt elk slachthuis vier maal per jaar gecontroleerd, telkens onaangekondigd. “Op onze website is te zien hoe vaak we inspecties uitvoeren en waar we dat doen.” Bij Veviba vonden in 2016, 2017 en 2018 respectievelijk twaalf, acht en twee inspecties plaats.

Diricks bevestigde wel dat het FAVV al in september 2016 een klacht kreeg uit Kosovo over vlees van Veviba. Daardoor ging de bal aan het rollen, omdat de geleverde producten niet overeenkwamen met de etiketten die erop geplakt zaten.

Minister Ducarme wilde daarop weten waarom het anderhalf jaar duurde voordat er controles werden uitgevoerd bij Veviba.

COMMENTAAR. (N+) “Er zal pas echt iets veranderen in de vleesindustrie als de consumenten goedkoop vlees links laten liggen”

Vlees voor afval in gehakt

Volgens Diricks vond er op basis van die klacht wel degelijk een controle plaats, maar kon Veviba door de grootte van het bedrijf niet in één keer gecontroleerd worden: het terrein van het bedrijf beslaat namelijk meerdere hectaren. Bij de inspectie werden wel “enkele vaststellingen” gedaan, zoals het in afvalbakken plaatsen van vlees dat niet voor consumptie gebruikt mag worden, dat later toch gebruikt werd voor het maken van gehakt. Er werd ook overgegaan tot sluiting van de koelhuizen, omdat ook daar niet-conforme praktijken plaatsvonden.

Het dossier werd daarop onmiddellijk overgemaakt aan het parket, aldus de topman. Diricks benadrukte ook dat het FAVV de “normale, regelmatige controles” uitvoerde bij Veviba.

Daarmee ging hij in tegen de geruchten die de voorbije dagen gelanceerd waren: “Het moet duidelijk zijn dat onze mensen klaar en duidelijk opdracht krijgen om controles onaangekondigd te verrichten”. Hij stelde ook dat iedere klacht die bij het FAVV binnenkomt wordt opgevolgd. “Niemand heeft ons ooit ingelicht over wat in het bedrijf aan de gang was”, klonk het.

Vraag om ontslag FAVV-topman

Kamerlid Annick Lambrecht (SP.A) reageert verbolgen op het verhaal. Ze stelt dat het Rekenhof al meer dan een jaar geleden om een volledige doorlichting van het FAVV vroeg, en zelfs concrete aanbevelingen deed. “Hier is niets mee gedaan.” Vanuit haar partij kwam dan ook opnieuw de vraag om het ontslag van Diricks.

Volg de zitting van de Kamercommissie hier: