Da Vinci of Mozart bewonderen in het hart van de Parijse banlieues

Grijze woontorens, een kleurrijke bevolking, ook dat is Parijs. In de noordelijke banlieue van Sevran lijken hoogstaande culturele oorden als het Louvre een eeuwigheid verwijderd. Toch kunnen de lokale bewoners sinds een dik jaar hier de Mona Lisa bezichtigen. Een brok werelderfgoed pal tussen de sociale woonblokken, het is zo’n beetje de missie van cultuurproject Micro-Folie.

In het knalrode cultuurhuis in het hart van Sevran, een vrij basic constructie, treffen bezoekers een groot projectiescherm aan, waarop verschillende meesterwerken de revue passeren. Haarscherpe schilderijen van Picasso of Monet, maar evengoed een symfonie van Mozart of een opvoering uit het theaterfestival van Avignon. Via tablets, koptelefoons of virtual reality worden uitleg en speelse, interactieve elementen aangereikt. Nadien staan 3D-printers te wachten op een eigen creatie in het ‘FabLab’.

Vlaamse primitieven in Molenbeek

“We gebruiken technologie en cultuur als wapens tegen segregatie”, zegt Didier Fusillier, voorzitter van het Parijse cultuurdomein La Villette. In het centrum bereiken ze amper de jongeren uit de zogenaamde ‘quartiers chauds', opgesloten in een territorium waar criminaliteit al te vaak de plak zwaait. Beeldende kunst of opera, het blijft voor hun een elitaire ver-van-mijn-bedshow. “De meeste tieners hier hebben nog nooit voet gezet in een museum”, zegt een leerkracht van het nabijgelegen college.

Het beproefde recept luidt: ‘als we de jeugd niet naar de kunst krijgen, dan brengen we de kunst naar de jeugd’. Alleen gebeurt dat dus in digitale vorm dankzij een samenwerking tussen overheid en twaalf belangrijke instituten, zoals het Louvre of de Philharmonie de Paris, die een deel van hun erfgoed digitaal ter beschikking stellen. Individuele bezoekers of schoolgroepen kunnen Spotify-gewijs hun eigen ontdekkingslijst samenstellen.

“De mensen zijn echt trots op dit gebouw, ze zien het als een soort poort naar de buitenwereld”, zegt Phaudel Kebchi, directeur van Micro-Folie Sevran en zelf een local. Dat de sleutel tot die poort in handen is van een vertrouwd gezicht lijkt een belangrijke succesfactor voor het project. Ook lokale kunstenaars en hiphopevenementen vinden zo hun weg naar het gebouw, waar de barrière tussen urban en klassiek beetje bij beetje afbrokkelt.

Intussen zijn er sinds de première in Sevran al 68 andere Micro-Folies geopend of in opbouw, waarvan 42 in Frankrijk en 26 in de rest van de wereld. In België zijn er momenteel nog geen concrete plannen, maar Brussels staatssecretaris voor Informatica Bianca Debaets (CD&V) ziet een soortgelijk project wel zitten.

Bewondert de Molenbeekse jeugd straks Vlaamse primitieven in hoge resolutie? “Als je ziet hoe technologie de hoge cultuurdrempel kan verlagen, dan heb ik veel goesting om de nodige partijen rond de tafel te brengen”, zegt Debaets. Budgettair lijkt dat alvast haalbaar: de constructie van zo’n Micro-Folie kost gemiddeld zo’n 50.000 euro, voor de bruikleen bij de instellingen betaalde Micro-Folie telkens een eenmalig forfaitair bedrag van 15.000 euro.

Veredeld opvangcentrum

Maar of zo’n digitaal cultuurhuis de hogere kunstvormen echt naar het voorplan stuwt of eerder een veredeld opvangcentrum is, in Sevran lijkt het toch een evenwichtsoefening. “Het zijn vooral kinderen tussen de vijf en tien jaar die hier hun uren komen slijten omdat ze nergens anders heen kunnen”, zegt bewoonster Patricia. “Ik betwijfel of dat met kunst te maken heeft.”

"Ik heb al eens een volledig theaterstuk bekeken", zegt Aya (9), en ook de jonge knaap die naar buiten slentert, zweert plechtig dat hij af en toe langsgaat om kunst te ontdekken. Waarom precies? Hij haalt de schouders nonchalant op. “L’histoire c’est bien non?”