Vijfde van Belgische gezinnen leeft in energiearmoede
Ongeveer een vijfde van de Belgische gezinnen leeft in energiearmoede. Dat blijkt uit cijfers van de Koning Boudewijnstichting, die al voor de vierde keer een Barometer liet opstellen door de Universiteit van Antwerpen en de ULB.
Energiearmoede in deze Barometer wordt op verschillende manieren gemeten. Eén manier is kijken naar het aandeel van de energiefactuur in het gezinsbudget. Bij een doorsnee gezin is dat ongeveer 6 procent. Als je aan het dubbele daarvan zit, is er sprake van energie-armoede.
Het kan ook zijn dat gezinnen zelf aangeven onvoldoende middelen te hebben om de woning te verwarmen. Of er kan sprake zijn van verborgen energiearmoede: als gezinnen minder dan de helft van het normale verbruik hebben, omdat ze extreem besparen op de energiefactuur.
Stijgende woonkosten
De cijfers van de meest recente Barometer slaan op 2016. Dat jaar was de winter mild en lagen de prijzen voor aardgas en stookolie, zeker in de eerste jaarhelft, lager dan voorheen.
"Al bij al is de doorsnee energiefactuur tussen 2009 en 2016 met ongeveer 12 procent gedaald. Maar de woonkosten, de kosten voor de huur of hypotheek, steeg met meer dan 30 procent", zegt Caroline George van de Koning Boudewijnstichting. "Dat maakt dat het aandeel van de mensen dat in energiearmoede leeft, niet daalt, maar blijft liggen op ruim 20 procent."
Wie is energiearm?
Energiearmoede treft vooral alleenstaanden (vooral vrouwelijke alleenstaanden) en eenoudergezinnen. Ook leven huurders veel vaker in energie-armoede dan eigenaars. Regionaal bekeken scoort vooral Wallonië slecht, slechter ook dan Brussel. Dat komt onder meer door het type woningen. In Wallonië heb je grotere en meestal vrijstaande woningen. In Brussel, waar veel mensen het financieel niet breed hebben, zijn er meer appartementen. Daar moet minder gestookt worden.
Dit jaar is voor het eerst ook gekeken naar de band tussen energiearmoede en gezondheidsproblemen. Die band is er duidelijk. Van de totale bevolking geeft een kleine 9 procent aan in slechte gezondheid te verkeren, bij mensen in energiearmoede is dat bijna 20 procent.
Schimmel op de muren
"Het is wel moeilijk te zeggen wat oorzaak en gevolg is", zegt onderzoeker Bart Delbeke van de Universiteit Antwerpen. "Zijn mensen ziek omdat ze in energiearmoede leven of is het omgekeerd? Al zijn sommige feiten wel duidelijk. Veel mensen die wij ondervroegen, gaven aan dat de muren in hun woning beschimmeld zijn. Het is bekend dat zoiets tot allerlei aandoeningen kan leiden."
Het Platform tegen Energiearmoede, dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting, is verheugd dat er nu meer aandacht is voor energiearmoede dan vroeger. Het Platform vraagt wel extra inspanningen, enerzijds voor een vereenvoudiging van de energiefactuur en anderzijds voor renovatie van sociale woningen.