Vier grootmachten veroordelen Rusland: "Eerste offensief gebruik van zenuwgif sinds Tweede Wereldoorlog"

Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de moordaanslag op 4 maart op de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. De twee zijn in coma en voor hun leven wordt gevreesd.

"We reageren beheerst", zei viceminister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov, "we zijn begonnen met het voorbereiden van represaillemaatregelen".

Volgens Rjabkov zijn de door Washington uitgevaardigde sancties "direct verbonden" met de Russische presidentsverkiezingen van volgende zondag.

Om Londen gepast van antwoord te dienen, heeft president vladimir Poetin vandaag de Russische veiligheidsraad samengeroepen. Aan de vergadering nemen premier Dmitry Medvedev, minister van Defensie Sergej Sjojgoe, minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, de leiders van de Buitenlandse Veiligheidsdienst en van de FSB, de voorzitters van de Doema en de Federatieraad en verscheidene andere topfunctionarissen deel.

Noch ten tijde van de Sovjet-Unie noch in Rusland is er ooit een 'novitsjok'-programma geweest, een programma om chemische wapens onder die naam, het Russisch voor "nieuw spul", te ontwikkelen, zegt Rjabkov. 

'Novitsjok' zou in de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw in het grootste geheim zijn ontwikkeld door Sovjet-wetenschappers. Dat zou gebeurd zijn in Rusland en Oezbekistan. Het veronderstelde bestaan ervan werd onthuld door een van de "vaders" van het zenuwgas, de nu 83-jarige en al een tijd in de VS levende Vil Mirzajanov. Volgens hem maakte hij deel uit van een geheim defensieprogramma met als codenaam 'foliant'. 

Naar aanleiding van de aanslag heeft de Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson maandag overleg op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. De Britten hebben voorlopig geen beroep gedaan op artikel 5 van het NAVO-verdrag, dat andere lidstaten verplicht te helpen, zei topman Jens Stoltenberg. De 28 andere lidstaten zeiden gisteren pal achter Londen te staan. "Twijfel niet, de NAVO zal alle bondgenoten beschermen tegen dreigingen van buiten", aldus de Noor.

Het gebruikte zenuwgas is een van de giftigste ooit ontwikkeld, aldus Stoltenberg. "Onaanvaardbaar, dit kan niet in een beschaafde wereld." De topman zei een patroon te zien in het "roekeloze en confronterende" gedrag van de Russen in de laatste jaren, verwijzend naar de agressie in Oekraïne, pogingen verkiezingen te beïnvloeden en nieuwe wapens te ontwikkelen.

"Destabiliserend en gevaarlijk, maar de NAVO blijft defensief", vervolgde Stoltenberg. "We willen geen nieuwe Koude Oorlog of wapenwedloop. Zoiets is duur, riskant en heeft geen winnaar."

In een persbericht betuigt premier Charles Michel zijn solidariteit met het Verenigd Koninkrijk en hij veroordeelt de aanval. "Dit is niet zomaar een moordpoging, maar een ernstige aanval op de veiligheid van de bevolking. Dit is onaanvaardbaar", aldus de eerste minister. Hij roept Rusland op tot samenwerking tijdens het onderzoek van deze zaak en vraagt voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk om in naam van de 28 lidstaten van de EU een gepast antwoord te formuleren.