Een tegen allen, allen tegen Poetin: hoe het westen de Russische hoop op verdeeldheid aan diggelen sloeg
De grote westerse mogendheden slaan de handen ineen en beschuldigen Rusland ervan achter de eerste gifgasaanval in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog te zitten. Ondertussen laten de Russen weten op tegenmaatregelen te broeden.
Dat de westerse gelederen zich sluiten, is een succes voor de Britse regering. Zij heeft gedaan weten te krijgen dat de leiders van de Verenigde Staten, Duitsland en Frankrijk zich achter Groot-Brittannië scharen in de confrontatie met Rusland. In een opmerkelijke gezamenlijke verklaring wordt niet alleen de aanval met zenuwgas op dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter veroordeeld, ook wordt de schuld daarvoor expliciet bij de Russen gelegd.
Woensdag, toen de Britse premier Theresa May vol de aanval opende op Rusland, weigerden de Amerikaanse president Trump en zijn Franse collega Macron daar nog volledig in mee te gaan. Even kon de Russische president Poetin hopen op verdeeldheid in het westerse kamp, maar gisteren hielp het Westen hem voorlopig uit die droom. Er wordt stevige taal gebezigd. Voorafgaand aan de verklaring van de grote vier had de NAVO al gerept over de eerste gifgasaanval op bondgenootschappelijk grondgebied sinds haar oprichting. Zulke formuleringen klinken dramatisch. Ze roepen het beeld op van rode lijnen die worden overschreden en van straffen die daarop zouden moeten volgen.
De vier leiders spreken bovendien van een "patroon van eerder onverantwoordelijk Russisch gedrag". Dat doet ook NAVO-chef Stoltenberg. Daarmee zeggen ze: de aanslag op de dubbelspion en zijn dochter is geen incident maar onderdeel van een heel complex aan dreigende Russische acties, openlijke en heimelijke. Stoltenberg telde gisteren even op: de oorlog in Georgië in 2008, de annexatie van de Krim in 2014, inmenging in westerse verkiezingen in 2016 en 2017, de ontwikkeling van nieuwe kernwapens, het verlagen van de drempel voor het gebruik van nucleaire wapens in oefeningen en het gebruik van 'hybride' oorlogstactieken, zoals het steunen van separatisten in buurlanden.
De vier leiders spreken van 'een patroon van eerder onverantwoordelijk Russisch gedrag'
Stoltenbergs lijst werd aangevuld vanuit de VS. Het ministerie van Financiën vaardigde nieuwe sancties uit tegen negentien Russische individuen en vijf Russische groepen en rechtvaardigde die met een lange opsomming van 'destabiliserende' activiteiten. Zoals een poging tot beïnvloeding van Amerikaanse verkiezingen en het uitvoeren van cyberaanvallen op essentiële infrastructuur in de luchtvaart, de energiesector, de nucleaire industrie, de watervoorziening en commerciële bedrijven.
De westerse autoriteiten gebruiken dan wel duidelijke taal, waar dat toe kan leiden, valt moeilijk te zeggen. Hoewel er gesproken wordt over de eerste gifgasaanval op Europese bodem sinds 1945 hebben de Britten niet gevraagd om inwerkingstelling van Artikel V, de bijstandsverplichting uit het NAVO-Handvest, zei Stoltenberg. "Militair geweld is geen optie, we houden het op afschrikking", aldus de NAVO-chef. Er zal ongetwijfeld gekeken gaan worden naar het uitbreiden van de sancties die de VS en de Europese Unie hebben ingesteld tegen Rusland na de annexatie van de Krim. Maar die zijn vooral gericht tegen individuele Russen en hebben niet bewezen erg effectief te zijn in het veranderen van Poetins gedrag. Voorstellen om ze meer pijn te laten doen, kunnen mogelijk stuiten op verzet van landen die nauwe economische banden hebben met Rusland.
De westerse autoriteiten gebruiken duidelijke taal, maar of er echte maatregelen komen is onduidelijk
De economische verwevenheid van Europa met Rusland is veel groter dan in de tijd van de vroegere Sovjet-Unie. Het maakt een terugkeer naar de Koude Oorlog-oude-stijl onwaarschijnlijk dan wel onmogelijk. Volgens Stoltenberg is Rusland bezig met een heel nieuw spel, waarbij het 'onderscheid tussen vrede, crisis en oorlog is vervaagd'. Hij noemde dat 'gevaarlijk'.
Russen niet onder de indruk
Ondertussen blijft de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ontkennen dat Rusland iets met de aanslag op Skripal van doen had. Hij beschuldigde de Britse regering van 'onbeschoft' gedrag en suggereerde dat Londen zelf de hand had gehad in het vergiftigen van Skripal om Ruslands rol als gastheer van het WK voetbal deze zomer te compliceren. De Russische regering laat weten dat het Groot-Brittannië "op heel korte termijn" met gelijke munt zal terugbetalen voor het uitwijzen van 23 van haar diplomaten.
De Russische ambassade in Londen stookte het vuurtje nog eens op met een uitdagende tweet waarin zij liet merken niet onder de indruk te zijn van het uitwijzen van de diplomaten. "De temperatuur van de Russisch-Britse betrekkingen is tot min 23 gedaald, maar wij zijn niet bang voor de kou", tweette ze naast een foto van een thermometer vol ijs.
Twitter bericht wordt geladen...