Wordt het Poetin of Poetin? Vijf vragen over de Russische presidentsverkiezingen

Vandaag trekken de Russen naar de stembus om een president te kiezen. Zoals de voorbije twee decennia overheerst slechts één naam: Vladimir Poetin. Hij staat op het punt om te beginnen aan zijn vierde ambtstermijn als president. Wat staat er op het spel en wat betekent een nieuwe zege voor Poetin en voor de rest van de wereld? 

1. Wat staat op het spel?

Zo'n 110 miljoen stemgerechtigde Russen kunnen vandaag hun stem uitbrengen bij de presidentsverkiezingen. Spannend zullen die niet worden. Eén man steekt er zoals vanouds met kop en schouders bovenuit: Vladimir Poetin. Niemand twijfelt eraan dat hij zondag kan beginnen aan zijn vierde ambtstermijn als president. 

Over de opkomst maakt het Kremlin zich meer zorgen. Poetin wil een ruim mandaat: de onofficiële doelstelling is een opkomst van 70 procent. Volgens de laatste peilingen zou dat cijfer echter niet worden behaald.

AFP or licensors

Dat is niet echt verrassend, want ook bij vorige verkiezingen lag de opkomst laag. Bij de laatste stembusgang voor de Doema, het Russische parlement, kwam in 2016 minder dan de helft van de kiezers opdagen. Bij de regionale verkiezingen van vorig najaar gingen zelfs nog minder mensen stemmen.

Voor deze presidentsverkiezingen heeft het Kremlin in elk geval alle middelen ingezet om zoveel mogelijk Russen naar de stembus te lokken. Meer dan gewoonlijk richtte Poetin zich tijdens deze campagne ook nadrukkelijker tot jonge kiezers.

2. Wie zijn de belangrijkste kandidaten?

Een betere vraag zou zijn: "wie zijn de andere kandidaten?", want dat het draait om Vladimir Poetin, staat buiten kijf. De Russische president kondigde in december zijn gooi naar een nieuwe ambtstermijn aan tijdens een meeting met arbeiders in een autofabriek aan de Wolga.

Terwijl Poetin twee jaar geleden nog tweederde van de zetels in de Doema won met zijn partij Verenigd Rusland, doet hij vandaag mee als "onafhankelijke" kandidaat, die boven de partijen staat.

De verkiezingen mogen dan een formaliteit lijken, Poetin treedt niet alleen in het strijdperk. Voor andersdenkenden in Rusland zijn verkiezingen een zeldzame mogelijkheid om zich rechtstreeks tot de kiezer te richten en reclame te maken voor hun gedachtengoed zonder daarbij het risico te lopen om te worden opgepakt.

Dat de "concurrentie" weinig kan beginnen, blijkt echter duidelijk uit de peilingen.

3. Wat zeggen de peilingen?

Terwijl Poetin zou kunnen rekenen op zo'n 70 procent van de stemmen, zou geen van zijn "uitdagers" 10 procent halen. Vrijwel allen blijven ze volgens de peilingen steken op enkele percenten.

Wat wel opvalt, is dat de kandidaat van de Communistische Partij, Pavel Groedinin, het goed doet in de peilingen. Hij zou dan ook wel eens beter kunnen scoren dan verwacht. 

De rechtse kandidaat Vladimir Zjirinovski zou 3 procent van de stemmen krijgen, communistenleider Gennadi Zjoeganov 2 procent. TV-journalist Ksenia Sobtsjak, die met een liberaal alternatief komt, nauwelijks 1 procent. 

AFP or licensors

Aleksej Navalny, die bekend staat als Poetins felste criticus en die erin slaagde tienduizenden Russen op straat te krijgen, mag niet meedoen door een voorwaardelijke veroordeling.   

4. Wat betekent een nieuwe zege voor Poetin?

Poetin, die Boris Jeltsin opvolgde, is sinds 2000 aan de macht in Rusland. Hij was president van 2000 tot 2008. Toen hij zichzelf niet opnieuw kon opvolgen, werd hij premier onder zijn medestander Dimitri Medvedev.

Medvedev breidde de ambtstermijn voor presidenten uit tot zes jaar, en gaf daarna weer de ruimte aan Poetin, die in 2012 opnieuw tot president werd verkozen. Als hij opnieuw wordt herverkozen, kan hij Rusland tot 2024 blijven besturen. Dat zou betekenen dat hij -met uitzondering van Stalin- de langst regerende Russische leider wordt van de afgelopen 100 jaar.

5. En voor Rusland en de rest van de wereld?

Poetin nog eens zes jaar aan het roer zou betekenen dat Ruslands sterke man zijn macht nog kan verstevigen en uitbreiden. Het gros van de Russische bevolking is daar ook niet tegen gekant. Veel Russen zijn erg beducht voor onzekerheid en instabiliteit -zoals meteen na de val van het communisme in de jaren 90-, een angst die opeenvolgende leiders ook hebben gecultiveerd.

AFP or licensors

Tijdens zijn bewind heeft Poetin Rusland opnieuw nadrukkelijk op het wereldtoneel gebracht. De annexatie van de Krim, de rol die Rusland speelt in Syrië, de betichting van inmenging in de Amerikaanse verkiezingen: het kwam de relatie tussen Rusland en het Westen zeker niet ten goede.

De betrekkingen blijven uiterst gespannen, zeker ook nu de vergiftiging van een Russische dubbelspion in het Verenigd Koninkrijk, Rusland opnieuw in het oog van de storm brengt. De komende zes jaar ziet het er niet naar uit dat dat snel zal veranderen.

Meest gelezen