Er is al zo vaak voor gewaarschuwd, en toch gebeurt het. Twee jonge vrouwen in een discotheek. Ze amuseren zich. Een onbekende man probeert hen het hof te maken en biedt hen iets te drinken aan. De volgende dag worden de vrouwen wakker en herinneren ze zich niets meer van de avond en de nacht voordien. Maar ze houden er wel een trauma aan over, klinkt het bij de politie.

Toxicoloog Jan Tytgat van de KU Leuven kan niet hard genoeg waarschuwen voor de gevaren van verkrachtingsdrugs. “Ze zijn vloeibaar, kleurloos en geurloos. En er is maar heel weinig voor nodig om iemand weerloos te maken.” Hij beantwoordt voor ons de meest gestelde vragen over deze drugs.

Welke soorten verkrachtingsdrugs worden vooral gebruikt?

“Je hebt de benzodiazepines, slaap- en kalmeringsmiddelen, waarvan Rohypnol het meest gekende en krachtigste is. Daarnaast is er vloeibare xtc (GHB). En ketamine, wat iets minder typisch is als verkrachtingsdrug. Het wordt eerder gebruikt om een algemene trip te beleven”, zegt professor Tytgat.

Hoe worden ze toegediend?

Ze worden ongemerkt in een glas alcohol gemengd. Vooral bij GHB is dat gemakkelijk. Het is vloeibaar, kleurloos en geurloos. Hij wordt meestal snel uitgegoten in een glas cocktail. Het slachtoffer mengt het vaak zelfs zonder te beseffen door even met een rietje in de drank te roeren. Rohypnol is een pilletje dat moet oplossen. Producenten hebben intussen een veiligheid ingebouwd door er voor te zorgen dat het medicijn een groen-blauwe kleur krijgt als je het in een vloeistof legt. Maar in een gekleurde cocktail en in een donkere discotheek, is het moeilijk te zien. Zeker als je aan het feesten bent, dan heb je daar doorgaans geen oog voor.

Hoeveel is er nodig om iemand ‘weerloos’ te maken?

“Zeer weinig, al hangt dat een beetje af van de maaginhoud. Hoeveel men vooraf heeft gegeten en hoe lang dat geleden is. Eén pilletje Rohypnol - dat op voorschrift verkrijgbaar is bij de apotheek - is doorgaans al genoeg. Of een paar milliliter GHB, dat verboden is in ons land, maar op het internet te koop wordt aangeboden”, zegt Tytgat.

GHB wordt volgens de politie ook vaak zelf gebrouwen. De recepten staan op het internet. Eén van de bestanddelen die daarbij vaak wordt gebruikt, is ontstoppingsmiddel...

Hoe gevaarlijk zijn deze drugs?

“Ze worden meestal stiekem in een glas alcohol gemengd. Alcohol en benzodiazepines (Rohypnol, temesta, valium) hebben samen een ‘2+2=5’-effect’, zegt Jan Tytgat. “De combinatie is sterker dan de algebraïsche som. Je wordt er slaperig van, duizelig en lijdt aan geheugenstoornissen.”

“Ook GHB is gevaarlijk in combinatie met alcohol en kan bij te grote hoeveelheden tot coma leiden”, zegt Tytgat.

Wat herinner je je de volgende dag en zijn ze nadien nog gemakkelijk op te sporen?

“De volgende dag herinner je je zo goed als niets. Misschien wat vage flarden. Reconstrueren wat er gebeurd is of mensen beschrijven of herkennen die mogelijk betrokken waren, is zeer moeilijk. GHB is nadien ook niet gemakkelijk op te sporen. Ik hoop dat er snel bloed- en/of urinestalen zijn genomen van die Nederlandse meisjes. Anders is de kans groot dat het forensisch niet meer terug te vinden is in hun lichaam en is een groot stuk bewijsmateriaal verdwenen. Rohypnol blijft wel iets langer op te sporen”, zegt de Leuvense prof.

Kan je aan iemand zien of hij/zij iets in zijn of haar drankje heeft gekregen?

“Het is niet zo dat die mensen plots hevig beginnen te zweten of dat je aan hun pupillen kan zien dat ze verkrachtingsdrugs in hun drankje kregen. Als je op stap gaat en je vriendin zegt plots dat ze zich slaperig voelt, dat ze zich voelt wegdraaien en vreemde antwoorden begint te geven, moet er een belletje gaan rinkelen”, zegt Tytgat.

Wat doe je het best in zo’n geval?

“Laat de persoon vooral geen moment alleen. Ze zijn op zo’n moment nog volop het middel aan het absorberen vanuit de maag en de dunne darm. Je weet dus niet of het ergste al voorbij is of het nog moet komen. Ga zo snel mogelijk naar de dienst spoedgevallen. De spoedarts kan dan intraveneus Flumazinil toedienen. Dat wordt gebruikt als tegengif bij een overdosering benzodiazepine.”

Hoe kan je jezelf er tegen beschermen?

“Heel eenvoudig: laat nooit je halfvol glas of flesje staan in een dancing of zelfs op café. Ga je naar het toilet of begeef je je op de dansvloer, zorg dan dat vrienden of vriendinnen de glazen in het oog houden. Neem ook nooit een drankje aan van iemand die je niet kent of zeker niet van iemand die je avances maakt. Want eens je het opgedronken hebt en iemand heeft er ongemerkt een verkrachtingsdrug in gemengd, is het niet meer te stoppen. Je voelt je na een half uurtje duizelig, een beetje in trance en je valt uiteindelijk in slaap. Als je uren later weer bij bewustzijn bent, is het kwaad vaak geschied en blijf je achter met een trauma”, waarschuwt toxicoloog Jan Tytgat.