Hawking flikt een laatste kunstje: postuum artikel werpt nieuw licht op zijn universum-voorspelling
De vorige week overleden Britse natuurkundige Stephen Hawking blijkt nog een onverwachte wetenschappelijke erfenis te hebben nagelaten.
Bij een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift is een artikel van Hawking en de Belgische theoreticus Thomas Hertog in behandeling, dat mogelijk nieuw licht werpt op Hawkings voorspelling dat ons universum er een van talloze zou kunnen zijn.
Hertog is verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij werkte begin maart nog met Hawking aan het artikel over zogeheten multiversummodellen van het heelal. Die theorie komt erop neer dat bij de oerknal niet één universum is ontstaan, maar veel meer en wellicht oneindig veel. Het artikel, dat sinds 4 maart op de natuurkundedatabank Arxiv ongecorrigeerd te lezen is, laat zien dat lang niet alle theoretische mogelijkheden ook echt een universum opleveren, zegt Hertog. Hij was begin maart nog in Cambridge om er met Hawking aan te werken.
"Het probleem van Hawkings eerdere theorie was dat er geen randvoorwaarden zijn die de oerknal richting geven. Dan is in theorie alles mogelijk, desnoods ontelbaar veel universa naast elkaar", vertelt Hertog. "Dat heeft Stephen altijd dwarsgezeten."
'Het probleem van Hawkings eerdere theorie was dat er geen randvoorwaarden zijn die de oerknal richting geven'
In de nieuwe paper tonen Hawking en Hertog aan dat het aantal mogelijkheden beperkt is. "Het lijkt erop dat ons universum echt is wat je met dit model kunt verwachten", zegt Hertog.
Volgens hem is de belangrijkste uitkomst van het werk dat dit het type oerknal dat ons universum vormde beschrijft en dat dit ook kan worden gemeten: "De theorie kan worden getest." Dat bracht Britse media ertoe alvast een Nobelprijs voor Stephen Hawking aan te kondigen, ook al worden die nooit postuum toegekend.
Onderdeel van Hawkings oerknaltheorie is de zogenoemde inflatie, een soort overkookfase van het allervroegste heelal. De theorie voorspelt dat daarbij golven in ruimte en tijd ontstaan, die in principe nu nog te meten zijn. De huidige Ligo en Virgo-detectoren, vorig jaar goed voor een Nobelprijs, zijn daarvoor te klein. Toekomstige ruimtetelescoop Lisa zou de rimpelingen van de ruimtetijd wel kunnen zien, denkt Hertog. Lisa start in 2034.
De Nederlandse kosmoloog Daan Meerburg, verbonden aan de universiteit van Cambridge, noemt het geen definitieve theorie. "Het is een eerste stap naar een voorspelbaar multiversum. Het moet blijken of het standhoudt."