Gebeurt dit ook in België? Tim Verheyden beantwoordt uw vragen over het nieuwe dataschandaal 

"De Belgische politieke partijen gaan zeker niet zo ver als wat er nu gebeurd is met Cambridge Analytica", zegt Verheyden. "Wat wel gebeurt in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen is dat partijen hun socialemediateams aan het uitbreiden zijn en dat zij natuurlijk ook gegevens verzamelen. Maar dat gaat eerder in de zin van gerichte advertenties. De schaal is ook veel kleiner."

"Ze kijken wat er leeft op Facebook en hoe ze bepaalde advertenties kunnen ontwikkelen die daarop inspelen. Je kunt bepaalde groepen "targetten". Die data zijn vrij toegankelijk. Maar wat er nu naar buiten is gekomen, dat is nog heel wat anders."

"Het is duidelijk dat er op Facebook heel veel informatie te verkrijgen is en dat die data gebruikt wordt. Niets is gratis. Facebook lijkt een gratis app, maar dat is niet zo. Wij zijn het product geworden, onze gegevens. En die kunnen gebruikt maar ook misbruikt worden. Als je weet hoe mensen spreken en denken, kan je daarop inspelen en hun stemgedrag beïnvloeden."

Verheyden denkt van niet. Hij legt uit dat er tijdens de kiescampagne van Trump drie verschillende bewegingen gespeeld hebben. "Enerzijds heb je Cambridge Analytica dat heel veel data verzameld heeft om Trump te helpen bij zijn kiescampagne", zegt hij. Dat is het verhaal dat nu naar boven komt.

"Anderzijds heb je ook de opkomst gehad van "fake news", sensationele artikels die vooral dienen om veel geld te verdienen en die onder meer verspreid werden door jongeren uit Macedonië. En daarnaast heb je nog een derde beweging gehad: de invloed van Russische hackers op de Amerikaanse samenleving met de bedoeling om mensen tegen elkaar op te zetten."

"In het oog van de storm staat de vraag: wat met onze privacy?", stelt Verheyden. "Wij pompen zoveel data in Facebook en we weten niet wat daarmee gebeurt. Facebook is daar absoluut niet transparant over. Nog niet zo lang geleden lagen ze ook al onder vuur omdat op hun platform "fake news" kon gedijen. Eerst werd dat ontkend door Facebook, maar later moesten ze toegeven dat er wel een probleem was. Dat was ook nu het geval."

"Mark Zuckerberg was daarna een campagne gestart om te zeggen dat ze wel degelijk wakker liggen van onze privacy. Maar nu komt dit schandaal erbij en het is nog groter dan het vorige. Veel Amerikaanse parlementsleden willen duidelijkheid van Zuckerberg. Zijn de gegevens op Facebook wel veilig? Worden ze veilig opgeslagen? Dat zal nu de kern van de discussie worden."

"Het belangrijkste is dat we ons ervan bewust zijn dat er nepdingen verspreid kunnen worden op Facebook en op sociale media, en dat je zelf gaat zoeken naar betrouwbare partners, want die bestaan nog altijd uiteraard. Je moet vooral zelf kritisch staan tegenover bepaalde artikels."

"Je moet je er ook van bewust zijn dat bijvoorbeeld politieke advertenties verpakt zouden kunnen worden als een soort van nieuwsartikel. Dan moet je kijken: is dit gesponsord en door wie? Technologie als Facebook is in se nog vrij nieuw. We denken dat we weten hoe het werkt, maar de dingen die we zien, zijn aangestuurd door een algoritme, op basis van onze voorkeuren. Daar moeten we ons van bewust zijn."

"Privacy is een illusie op Facebook, zoals een kijker terecht opmerkt", zegt Verheyden. "Het heeft geen zin om de klok terug te draaien, maar Facebook heeft wel zo een gigantisch monopolie ontwikkeld dat daar soms toch wel terecht vragen worden over gesteld."

"En de allerbelangrijkste vraag op dit moment is: wat gebeurt er met uw privacy en hoe goed zijn uw gegevens beveiligd? Wees u ervan bewust dat er ergens een digitale dubbelganger van u wordt aangemaakt en opgeslagen die u op de duur misschien beter gaat kennen dan u uzelf kent."