Het rommelt bij Facebook, maar Zuckerberg houdt zich stil

Het rommelt binnen Facebook. De onthullingen van het afgelopen weekend over het grootschalige vergaren van Facebook-data door Cambridge Analytica hebben de zorgen van het socialmediaconcern verdiept, maar deze crisis staat niet op zichzelf. Enkele maanden geleden al werd Alex Stamos, de Facebook-directeur die belast is met informatiebeveiliging, het slachtoffer van interne ruzies, schrijft The New York Times. Stamos zou al in december een groot deel van zijn dagelijkse taken hebben overgedragen. 

Hieraan ten grondslag ligt een ruzie over de te volgen koers. Stamos zou volgens de krant veel meer openheid willen geven over de manier waarop Facebook wordt gebruikt voor de verspreiding van nepnieuws, de Russische inmenging rondom de verkiezingen en de beïnvloeding van gebruikers.

Onder meer topman Mark Zuckerberg en operationeel directeur Sheryl Sandberg wilden dat niet. Gevolg is dat het team van Stamos is ontmanteld, terwijl Stamos zelf nog tot augustus aanblijft om de overdracht in goede banen te leiden.

Klassieke strijd

Deze strijd is een klassieke. Volgens de ingewijden die The New York Times sprak, wil het veiligheidsteam openheid over hoe staten het netwerk hebben misbruikt, maar staan ze op dit punt lijnrecht tegenover andere afdelingen van Facebook, zoals het juridische team.

"De mensen wier taak het is om de gebruiker te beschermen, moeten altijd een loodzware strijd voeren tegen de mensen die verantwoordelijk zijn voor het geld verdienen", aldus ex-Facebooker Sandy Parakilas tegenover de krant. Aan The Guardian laat hij weten dat honderden miljoenen Facebook-gebruikers  waarschijnlijk hun privé-informatie hebben doorgespeeld. Het gaat volgens Parakilas om bedrijven die dezelfde termen exploiteerden als het bedrijf dat gegevens verzamelde en doorgegeven aan Cambridge Analytica.

Parakilas hield zich tot 2012 bij het bedrijf bezig met privacy, maar adviseert nu de nonprofitorganisatie Center for Humane Technology. Deze houdt zich bezig met de (negatieve) invloed van technologie op de samenleving. "Het feit is dat alle gegevens die Facebook-servers aan ontwikkelaars overlaten, niet door Facebook kunnen worden gecontroleerd. Dat wil zeggen dat we dus geen flauw idee hebben van wat ontwikkelaars doen met de gegevens", zei hij. "Het was moeilijk om te blijven toekijken, al zeker omdat ik weet dat het had voorkomen kunnen worden."

Gezien het aanstaande vertrek van Stamos lijkt Zuckerberg aan de kant van de "geldverdieners" te staan. In ieder geval is bekend dat de Facebook-topman in zijn jongere jaren niet zo gek veel had met privacy. Mensen die hem zijn gegevens toevertrouwen zijn maar domme idioten, zo liet Zuckerberg zich vele jaren geleden ontvallen in een uitgelekte conversatie met een vriend.

Koersdaling

De andere opgevoerde reden voor het voorlopige aanblijven van Stamos is overigens nog veelzeggender: een vertrek op dit moment zou volgens de top naar buiten toe geen al te beste indruk maken. Stamos haastte zich na het verhaal in The New York Times op Twitter te melden dat er niet zo veel bijzonders aan de hand is: "Ondanks alle geruchten ben ik nog altijd volledig gecommitteerd aan mijn werk bij Facebook." Stamos geeft wel toe dat zijn rol is veranderd: "Ik besteed momenteel meer tijd aan het onderzoeken van actuele beveiligingsrisico's en aan mijn werk aan veiligheid rondom verkiezingen."

Facebook-topman Mark Zuckerberg laat zich ondertussen niet horen: zijn laatste openbare bericht is alweer van enkele weken terug. Terwijl er genoeg reden is om naar buiten te treden, nog los van het aangekondigde vertrek van Stamos. Na de onthullingen over het misbruik van maar liefst 50 miljoen Facebook-profielen door Cambridge Analytica om de verkiezingen van 2016 te beïnvloeden, daalde de koers van Facebook met 7 procent. Facebook werd in één klap enkele tientallen miljarden minder waard. Het was de grootste koersdaling in vijf jaar.

Facebook zelf reageerde overigens wel op de onthullingen, maar haastte zich vooral te benadrukken dat er vooral geen sprake is van een datalek en dat de schade wel meevalt.

Gebrek aan openheid

Het gebrek aan openheid na de Cambridge Analytica-onthullingen valt ook intern niet overal even goed. "Het heersende sentiment is: waarom horen we helemaal niets van Mark?", zo verklaart een Facebook-werknemer tegenover technologiesite The Verge. Dezelfde site schrijft ook dat Facebook dinsdag een grootschalige bijeenkomst voor alle werknemers organiseert waarin iedereen vragen mag stellen over het data-schandaal. Volgens The Verge is het de eerste keer dat werknemers op zo'n grote schaal de gelegenheid krijgen om de top te bevragen over de koers en zijn leiderschap.

Vernietigend

De huidige stilte die Zuckerberg betracht, staat in schril contrast met zijn mooie beloftes van enkele maanden terug. Eind januari schreef hij bijvoorbeeld openlijk dat 2017 een moeilijk jaar was en dat ook 2018 niet makkelijk zal zijn. De topman heeft naar eigen zeggen tijd nodig om de problemen op te lossen.

Die problemen worden ondertussen alleen maar groter. Het pijnlijkste van de onthullingen door The New York Times en The Observer van het afgelopen weekend is nog wel de constatering dat Facebook al eind 2015 op de hoogte was van het feit dat de gegevens van zijn gebruikers op grote schaal werden misbruikt, maar geen serieuze maatregelen nam. Ook informeerde Facebook zijn gebruikers niet. Ondertussen nam het maandag wél gelijk krachtige maatregelen tegen de klokkenluider die het schandaal naar buiten bracht: zijn account werd geblokkeerd.

The Observer is vernietigend in zijn commentaar: "Kort nadat Facebook naar de beurs ging, riep de oprichter zijn werknemers op 'snel te bewegen en dingen te breken'. Wat misschien nooit bij Zuckerberg opkwam, was dat de liberale democratie één van de dingen zou kunnen zijn die ze breken. Het is tijd voor hem en zijn medewerkers om volwassen te worden."