Nicolas Sarkozy in nauwe schoentjes: Portret van Franse oud-president met cassante stijl en grote geldingsdrang

Nicolas Paul Stéphane Sárkozy de Nagy-Bocsa, zo heet Nicolas Sarkozy voluit. "Met jouw achternaam en jouw resultaten ga je het in Frankrijk niet redden", zegt zijn vader hem wanneer hij het als tiener op school laat hangen. Sarkozy is een Hongaarse naam. Vader Pál stamt uit de lage Hongaarse adel die na WO II het communisme is ontvlucht. Ook Sarkozy's moeder heeft buitenlandse roots. Haar vader is een Grieks-joodse uroloog. 

Niet alleen zijn exotische naam verklaart de enorme geldingsdrang die de voormalige Franse president typeert. Dat doet ook zijn postuur: Nicolas Sarkozy is nauwelijks meer dan 1,65 groot.  

Al tijdens zijn rechtenstudies is hij gebeten door politiek. Veel van zijn leeftijdsgenoten dwepen met alles wat links is - het zijn de jaren 70 -, maar dat boezemt de traditioneel opgevoede Sarkozy alleen maar afkeer in. Hij sluit zich aan bij de gaullistische partij van Jacques Chirac. 

Hij begint zijn politieke carrière in Neuilly-sur-Seine, waar hij zijn advocaten­praktijk uitbouwt. In die voorstad van Parijs, waar de superrijken wonen, wordt hij al op zijn 28e burgemeester.

Dat hij lef heeft, én weet hoe hij zich in de aandacht moet werken, blijkt in 1993. Wanneer een kleuterschool in zijn gemeente dagenlang gegijzeld wordt, gaat hij meermaals hoogstpersoonlijk met de gijzelnemer onderhandelen. Hij slaagt erin enkele kinderen vrij te krijgen. Miljoenen Franse tv-kijkers zien hoe hij met een kind op de arm naar buiten komt.

Begin jaren 90 is Sarkozy de vertrouweling van de twee machtigste rechtse politici: Jacques Chirac en Eduard Balladur. Wanneer Balladur zich kandidaat stelt voor de presidentsverkiezingen van 1995, schaart Sarkozy zich achter hem. Een verkeerde gok, zo blijkt, want Chirac wordt verkozen. 

Door zijn misrekening duurt het relatief lang voor de ambitieuze Sarkozy zich opnieuw op het politieke voorplan weet te werken. In 2002 krijgt hij dan toch zijn eerste ministerpost. Van bij zijn aantreden loopt hij in de kijker. Dat hij de provocatie niet schuwt, is daar niet vreemd aan.

Eind 2005 breken er rellen uit in de Franse voorsteden. Sarkozy is minister van Binnenlandse Zaken en begeeft zich ter plaatse. Bange bewoners roept hij toe dat hij hen zal afhelpen van dat "racaille", "uitschot". Een stigmatiserende uitspraak volgens de enen, duidelijke woorden van een daadkrachtig politicus volgens de anderen.

In de aanloop naar de Franse presidentsverkiezingen van 2007 is Sarkozy de enige kandidaat voor de voorverkiezingen van de centrumrechtse UMP. Tijdens de verkiezingen zelf verslaat hij de linkse presidentskandidate Ségolène Royal.

Nicolas Sarkozy heeft zijn doel bereikt: hij is de president van Frankrijk. Maar zijn première dame, Cécilia Ciganer, zal amper in het Elysée wonen. Al tijdens de verkiezingscampagne heeft het paar huwelijksproblemen. Dat het niet meer botert, blijkt duidelijk tijdens de eedaflegging. 

Ciganer is overigens al de tweede echtgenote van Sarkozy. Hij leert haar kennen wanneer hij haar als burgemeester van Neuilly in de echt verbindt met tv-ster Jacques Martin. Het is een coup de foudre: op haar huwelijksdag met een ander neemt Sarkozy zich stellig voor dat hij Cécilia's volgende man wordt. 

De breuk met Ciganer is pijnlijk, maar Sarkozy laat het niet al te lang aan zijn hart komen. Enkele maanden na de scheiding begint hij een relatie met het voormalige topmodel Carla Bruni. Dat zij op dat moment als singer-songwriter een lieveling is van weldenkend links is voor de president mooi meegenomen.

Na haar huwelijk zal Bruni - met haar mannequinlengte van 1,75 meter - alleen nog maar op platte ballerinaschoentjes te zien zijn. Kwestie van het contrast met haar kleine echtgenoot niet al te zeer te doen opvallen.

Ook als president doet Sarkozy van zich spreken. De vrijlating van de Frans-Colombiaanse activiste en politica Ingrid Betancourt is een pluim die hij op zijn hoed steekt, en op het Europese toneel valt hij op door zijn krachtdadige optreden tijdens de economische en financiële crisis.

Toch is het vooral zijn opvliegende karakter dat opvalt. In 2008 reageert Sarkozy zeer verbolgen omdat een geluidstechnicus in de studio van de openbare omroep France 3 zijn "bonjour" niet beantwoordt. De president maakt zich druk om het gebrek aan egard en zegt giftig dat "dat nog wel zal veranderen", verwijzend naar het beleid tegenover de openbare omroep.

In 2012, wanneer zijn mandaat ten einde loopt, heeft hij zich bij verschillende bevolkingsgroepen weinig populair gemaakt. Dat blijkt wanneer hij tijdens een landbouwbeurs door een man wordt beledigd.

Sarkozy, die al een hele tijd zijn beste glimlach probeert te bewaren - de presidentiële campagne loopt immers volop - verliest zijn masker. Hij bijt de man een venijnig "Casse-toi pauv'con" ("Rot op, arme sukkel") toe.

Aan het einde van zijn mandaat hebben niet alleen links, maar ook velen ter rechterzijde het gehad met Sarkozy's stijl en ideeën. In 2012 neemt François Hollande het roer van hem over. Die dankt zijn verkiezing volgens velen niet zozeer aan zijn eigen kwaliteiten, maar vooral aan het feit dat hij Sarkozy niet is.

"Au revoir à tous", groet Nicolas Sarkozy in 2012 ten afscheid. Toch besluit hij zich in 2016 opnieuw kandidaat te stellen voor de Franse presidents­verkiezingen. Tevergeefs: François Fillon en Alain Juppé behalen een pak meer stemmen in de voorronde.  

Van een terugkeer moet de voormalige president niet meer dromen. Terwijl zijn politieke rol definitief lijkt uitgespeeld, heeft Justitie hem steeds meer in het vizier. Sarkozy wordt ervan verdacht dat hij voor zijn verkiezings­campagne van 2007 geld heeft aangenomen van de toenmalige Libische dictator Khaddafi.

En er lopen nog meer rechtszaken tegen hem. Ook bij zijn campagne van 2012 zou sprake zijn geweest van illegale financiering. Bovendien wordt de voormalige president er ook van beticht dat hij een voormalige rechter een lucratief baantje in Monaco zou hebben beloofd in ruil voor inlichtingen over juridische kwesties waarin hij is verwikkeld.