Nu de FARC een politieke partij is geworden, moeten rebellen nette politici worden

"Zo slecht hebben ze het niet gedaan", zegt Angela Rodríguez, de Colombiaanse directeur van het NIMD, het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie. De ooit zo gevreesde guerrillabeweging Farc haalde vorige week als politieke partij nog geen 53.000 stemmen bij de parlementsverkiezingen in Colombia, ruim 0,5 procent van het totaal. Volgens Rodríguez is dat helemaal niet slecht, gezien hun gebrek aan budget, ervaring en politieke vaardigheden. "Ze weten niet wat de techniek is, hoe je een politieke boodschap opbouwt."

Maar dat kan snel veranderen. Want de voormalige rebellen, die na ruim vijftig jaar gewapende strijd volop bouwen aan hun nieuwe politieke beweging, kunnen binnenkort cursussen volgen op zogenoemde ‘democratiescholen’. Op het programma staan trainingen in politieke vaardigheden, zoals debatteren, presenteren en onderhandelen, fondsen werven en campagne voeren. De scholen zijn opgezet door het NIMD.

Die organisatie is al jaren actief in Colombia en werd expliciet als partner opgenomen in het Colombiaanse vredesakkoord van 2016, met het verzoek om te helpen bij de uitvoering. Vandaag begint het programma.

Stoomcursus

Maar hoe maak je van rebellen nette politici? "Denken in termen van inspraak in plaats van hiërarchie", zegt programmamanager Jurriaan Regouin in Bogotá. Al ruim een jaar reist hij af en aan naar Colombia om het project op poten te zetten. "De scholen zijn gericht op de jongere generatie partijactivisten met weinig of geen politieke ervaring. Die krijgen een stoomcursus Colombiaanse politiek, een soort maatschappijleer."

De cursussen worden gegeven in een aantal van de kampen waar de voormalige FARC-strijders zich na ondertekening van het akkoord hebben verzameld. 

Voor de parlementsverkiezingen vorige week bleek de FARC nog niet klaar. En ook bij de presidentsverkiezingen in mei gaat de partij geen rol spelen. Kandidaat Rodrigo Londono trok zich twee weken geleden om gezondheidsredenen terug. Maar voor de lokale en regionale verkiezingen van volgend jaar hopen de ex-strijders goed voorbereid te zijn. Naast het opzetten van de democratiescholen begeleidt het NIMD de leiding bij de registratie als partij, het opstellen van statuten, een ledenlijst en het kiezen van een bestuur. "We maken gebruik van ervaring met soortgelijke processen in Guatemala, Ierland, Mozambique", zegt Regouin. "Voor een deel is het ook voor ons learning by doing."

Enthousiast

Bij wijze van proef begon vorig jaar al een democratiecursus voor vrouwen van de Farc. De leerlingen waren enthousiast. "We leerden er onder andere hoe je een boodschap aanpast aan een doelgroep: voor wie voer je de campagne, en hoe gebruik je de media daarbij", vertelt de 39-jarige ex-rebel Amanda Rios die deelnam aan de proef. "In tijden van oorlog hadden we een hele verticale communicatie, strijders volgden orders op van commandanten. Nu moeten onze leiders niet alleen onze eigen activisten bereiken, maar de hele Colombiaanse bevolking."

Na afronding van het programma krijgen de FARC-cursisten materiaal mee om hun kennis door te geven aan partijgenoten. Zelf kunnen ze doorstromen in ‘reguliere’ democratiescholen, die zijn gericht op een breder publiek. Regouin van het NIMD: "Die zijn bedoeld voor álle politieke bewegingen. We faciliteren het uitwisselen van ervaringen van ex-guerrilleros met politici, maatschappelijke groepen, boerenorganisaties, journalisten." Ook die moeten leren omgaan met deze nieuwe deelnemers in de politiek. "Andere Colombianen vinden het vaak een shock om samen te werken met de Farc. Zij waren altijd de vijand en nu zitten ze ineens met hen aan tafel. Dat is echt schakelen."