Kinderen tekenen meer vrouwelijke wetenschappers

Sociologen hebben de "Teken een wetenschapper" test gebruikt in verschillende studies sinds de jaren 60. Onderzoekers van de Northwestern University hebben nu vijf decennia van de test geanalyseerd om te zien of er een evolutie in zit, en dat blijkt wel degelijk het geval te zijn.

 In de jaren 60 en 70 tekende minder dan 1 procent van de kinderen een vrouwelijke wetenschapper: om precies te zijn, waren het slechts 28 meisjes die dat deden op bijna 5.000 kinderen die de test toen afgelegd hebben. 

Tussen de jaren 80 en nu is dat aandeel gestegen tot 28 procent. Opvallend daarbij is dat bijna uitsluitend meisjes zijn die vrouwelijke wetenschappers tekenen: gemiddeld tekenen meisjes nog 58 procent van de wetenschappers als mannen, bij jongens is dat 96 procent. 

Het aandeel van vrouwen onder de wetenschappers, en ook hun zichtbaarheid, is sinds de jaren 60 aanzienlijk toegenomen, en in 2013 waren 49 procent van de biologen in de VS vrouwen, 35 procent van de scheikundigen, en 11 procent van de natuurkundigen en astronomen.  

"Het feit dat kinderen nog steeds meer mannelijke dan vrouwelijke wetenschappers tekenen, weerspiegelt hun omgeving", zei doctoraatsstudent psychologie David Miller, de belangrijkste auteur van de studie aan de BBC. "Gelet op de ondervertegenwoordiging van vrouwen die we zien in verschillende wetenschappelijke gebieden, zouden we geen gelijke aantallen moeten verwachten. Wat wel bemoedigend is, is dat we zien dat de stereotiepen bij kinderen in de loop van de tijd veranderen." 

Overigens zijn wetenschappers niet de enige beroepsgroep die getroffen wordt door genderstereotiepen. In een andere studie werd kinderen gevraagd om een leraar te tekenen, en slechts een kwart van hen tekende een man, een duidelijke weerspiegeling van het feit dat vrouwen overwegend de dienst uitmaken in het onderwijs.

Sommige onderzoekers vragen zich af of de "Teken een wetenschapper" test door de decennia heen wel hetzelfde is gebleven. Bianca Reinisch van de Freie Universität Berlin, die de test bestudeerd heeft, waarschuwt dat de manier waarop kinderen gevraagd wordt om een wetenschapper te tekenen, ook kan veranderen.

"Hoewel het zo is dat de studies gebruik maken van de opdracht "Teken een wetenschapper", zijn er verschillen in de omkadering van de opdracht, en zelfs in de opdracht zelf", zo zei ze. En dat kan een invloed hebben op de reactie van de kinderen. De reacties van de kinderen kunnen ook beïnvloed worden door bijvoorbeeld posters die in de kamer hangen, of door de manier waarop de taak verwoord wordt. 

Professor sociale psychologie en mede-auteur van de studie Alice Eagly geeft toe dat de oefening niet perfect is, maar zegt dat het een nuttige indirecte maatstaf is, aangezien de test kinderen aanmoedigt hun gedachten en ideeën over een onderwerp te delen, zonder dat ze zich realiseren dat ze getest worden. 

De auteurs stellen dat stereotiepen in de media een belangrijke rol spelen in de beeldvorming over wetenschappers bij kinderen als ze ouder worden. Op de tekeningen waar het mogelijk was gedetailleerde kenmerken waar te nemen, bleken veel van de getekende wetenschappers een witte laboratoriumjas en een bril te dragen. Gemiddeld was ook 79 procent van hen blank. 

"Gelet op deze resultaten, is het zo dat meisjes vandaag meer de vrijheid hebben om belangstelling in wetenschap te ontwikkelen, aangezien de stereotiepen over wetenschappers in de loop van de tijd minder mannelijk zijn geworden", zei professor Eagly. "Maar omdat er nog stereotiepen overblijven, zouden leraars en ouders kinderen verschillende voorbeelden moeten aanbieden van zowel vrouwelijke als mannelijke wetenschappers, in verschillende contexten, zoals in wetenschappelijke curcussen, in tv-shows en in informele conversaties."

De studie van het team van Northwestern University is gepubliceerd in "Child Development".