EU roept ambassadeur terug uit Moskou: "Rusland zit achter gifaanval op ex-spion"

Onder druk van de Britse premier May, de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Macron scherpten de lidstaten hun veroordeling van de aanslag aan. Zij wijzen nu nadrukkelijk naar Moskou. Enkele landen, waaronder Litouwen, hebben zich al bereid getoond om in navolging van het Verenigd Koninkrijk Russische diplomaten uit te wijzen.

De Europese staatshoofden en regeringsleiders wijzen Rusland unaniem als de schuldige aan voor de gifaanval op oud-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter in Salisbury begin deze maand. Dat bleek gisterenavond uit een tweet van Europese Raadsvoorzitter Donald Tusk.

"De Europese Raad is het eens met de Britse regering dat het zeer waarschijnlijk is dat Rusland verantwoordelijk is voor de aanval en dat er geen andere aannemelijke verklaring is", vat Tusk het debat over de aanval samen.

Aan hun veroordeling voegen de Europese staatshoofden en regeringsleiders toe dat het gebruik van chemische wapens totaal onaanvaardbaar is en gevaar inhoudt voor iedereen. 

De lidstaten gaan nu samen bekijken welke maatregelen er moeten volgen, waarbij rekening wordt gehouden met antwoorden die Rusland geeft op de vragen die met name de Britten hebben gesteld. Volgens ingewijden zijn enkele lidstaten bereid in navolging van het Verenigd Koninkrijk Russische diplomaten uit te wijzen. Extra economische sancties zijn nu niet aan de orde.

De leiders besloten verder dat de EU zich beter moet kunnen verdedigen tegen chemische, biologische en nucleaire risico's, in samenwerking met de NAVO. Ook moet meer werk worden gemaakt van contraspionage en het afweren van dreigingen als cyberaanvallen. De Europese Commissie krijgt de opdracht dit uit te werken.

De Britse Premier Theresa May was blij met het Europese standpunt over Rusland. "Ik verwelkom het feit dat de EU het eens is met het Britse standpunt over de verantwoordelijkheid van Rusland voor de aanslag in Salisbury. Er is geen aantoonbaar alternatieve uitleg voor wat daar gebeurd is. We moeten samen sterk staan tegen de Russische bedreiging van onze waarden'', aldus May.

Tegen de Europese top van juni willen de leiders van Hoge Vertegenwoordiger Federica Mogherini en van de Europese Commissie voorstellen krijgen over hoe de EU zich beter kan wapenen tegen chemische, biologische, radiologisch en nucleaire gevaren en hoe het "hybride" dreigingen zoals (Russische) cyberaanvallen het hoofd kan bieden.

Premier Charles Michel kondigde nog geen nationale maatregelen aan. "Het is de bedoeling met de andere Europese landen te bekijken wat de concrete reacties op operationeel niveau zullen zijn", aldus de premier. Michel stelde "op een paar punten sterke eenheid" vast onder de leiders, "maar men voelt ook een paar gevoeligheden, nuances rond de tafel." 

Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov liet weten dat de beslissing door Rusland niet in dank wordt afgenomen. "We betreuren dat men opnieuw dergelijke beslissingen neemt waarbij de formulering 'zeer waarschijnlijk' wordt gebruikt', aldus Peskov.

"Rusland heeft absoluut niets te maken met de Skripal-zaak", drong hij aan. "We weten niet welke elementen de Britten hebben aangebracht bij het bespreken van de Skripal-affaire met hun collega's. We weten ook niet wat de EU-staatshoofden precies afspraken toen ze praatten over hun steun aan Groot-Brittannië."