"Als ik kon, dan draaide ik de klok terug"

Merkel verscheen vanmiddag op een persconferentie samen met Frank Henkel, de CDU-kandidaat voor het burgemeesterschap van Berlijn. De bondskanselier wond er geen doekjes om en noemde de verkiezingsuitslag "bitter".

Ze gaf toe dat, hoewel de kiezers in hun eigen gemeente te maken krijgen met veel problemen, haar beslissing om de grenzen te openen voor honderdduizenden migranten evenzeer een factor was geweest in de verkiezingen. "Ik neem mijn verantwoordelijkheid als partijleider en kanselier", aldus Merkel.

Ze benadrukte echter dat ze bij haar beslissingen in verband met de vluchtelingenstroom vorig jaar bleef, ondanks de slechte resultaten voor haar partij in de twee voorbije deelstaatverkiezingen.

Haar beroemde uitspraak "Wir schaffen das", aan het begin van de vluchtelingencrisis vorig jaar, was bedoeld als aanmoediging naar het Duitse volk, zei Merkel. "Maar sommigen vatten het op als een provocatie."

De kanselier gaf toe dat Duitsland vorig jaar niet voorbereid was op de grote toestroom van migranten. "Als ik kon, dan draaide ik op dat vlak de klok terug."

De uitslag in Berlijn is voor Merkel naar eigen zeggen een aansporing om harder te werken om haar migrantenbeleid uit te leggen. En ze reikte de hand naar haar ontevreden landgenoten. "Als ik zou weten welke veranderingen in het asielbeleid het Duitse volk zou willen, dan zou ik bereid zijn om daarover na te denken."

"Als het de wens is van het Duitse volk dat het land niet overrompeld wordt door de ongecontroleerde en illegale immigratie, dan zal dat precies datgene zijn waarvoor ik zal vechten. Maar als mensen asielzoekers willen weigeren louter en alleen omdat ze moslim zijn, dan druist dit in tegen de basiswaarden van de christendemocraten en die van ons land."

Na de deelstaatverkiezingen in Berlijn ziet het er intussen naar uit dat de hoofdstad de komende jaren geleid zal worden door een drievoudige coalitie van sociaaldemocraten (SPD), groenen en linkse (die Linke).

De SPD en de CDU van Merkel verloren beiden fors (van 28,3 naar 21,6 procent in het geval van de SPD en van 23,3 procent naar 17,6 procent voor CDU). Links en de antimigrantenpartij Alternative für Deutschland (AfD) profiteerden hier danig van. Zo maakten die Linke een spectaculaire groei van 3,9 tot 15,6 procent. AfD presteerde het om vanuit het niets 14,2 procent van de stemmen te halen.

De SPD had voor de verkiezingen laten weten dat het niet wou samengaan met de CDU of AfD. Als gevolg daarvan komt een coalitie van SPD, die Linke en die Grünen aan de macht.

De barslechte uitslag in Berlijn betekent overigens niet dat Merkel nu ook nationaal in de problemen komt. Op het federale niveau regeert de CDU in een coalitie samen met de zusterpartij CSU en met de SPD.

Algemeen wordt verwacht dat Merkel zich volgend jaar opnieuw kandidaat zal stellen voor intussen haar vierde ambtstermijn. Maar hoewel de kanselier vandaag uitdrukkelijk stelde dat ze nog steeds gemotiveerd is, wou ze toch niet met zoveel woorden zeggen dat ze in 2017 ook nog zal deelnemen aan de federale verkiezingen.