Het parket van Antwerpen luidt de alarmbel over plaatsgebrek in de gesloten jeugdinstelling van Everberg, waar veertig jongeren vastzitten die een zwaar misdrijf hebben gepleegd of daarvan verdacht worden. Het parket moest in tien dagen tijd twee jongens vrijlaten en naar huis sturen omdat er geen plaats was in Everberg: een ­17-jarige jongen die verdacht wordt van een gewapende overval op een apotheek, en een 17-jarige die verdacht wordt van drugsdealen. Die tweede jongen werd vijf dagen later, toen hij eigenlijk nog in Everberg had moeten zitten, op heterdaad betrapt tijdens een diefstal met braak.‘Het is niet meer te verantwoorden dat jongeren, over wie jeugdrechters oordelen dat ze thuishoren in een gesloten setting, toch weer naar huis gestuurd worden’, zegt de woordvoerster van het parket, Lentle Jespers. ‘Het is geen nieuw probleem, maar dat we in zo’n korte tijd twee gevallen na elkaar hebben is markant.’Volgens de Antwerpse jeugdrechter Luk Versteylen gebeurt het gemiddeld drie keer per maand dat een jongere Everberg niet binnen kan. ‘Ze overnachten dan noodgedwongen in de cel. Doorgaans kunnen ze de volgende dag wel naar Everberg.’De gesloten instelling van Everberg kampt al enkele jaren met een structureel plaatsgebrek, maar vorige week leidde ‘een samenloop van omstandigheden’ tot een ‘piekmoment’, duidt Peter Jan Bogaert van het Agentschap Jongerenwelzijn. ‘Er werden veel jongeren aangemeld en de vraag naar plaatsen was groot. Op dergelijke momenten volstaat het aantal plaatsen niet en dat betreuren wij ook.’Ingelijfd door bendesWijst dat alles op een groeiend probleem met jongeren die zware feiten plegen? Volgens sommige magistraten wel. ‘We hebben de indruk dat meer jongeren dan vroeger in de georganiseerde criminaliteit, zoals de drugshandel, belanden. Ze worden ingelijfd door bendes omdat ze als minderjarigen niet opgesloten zouden kunnen worden’, zegt een rechter die niet met naam genoemd wil worden. ‘De zeer zware criminaliteit bij jongeren neemt toe.’ Bij Jongerenwelzijn spreken ze dat tegen. Zij wijzen op het dalende aantal jeugddelinquenten doorheen de tijd. Volgens woordvoerder Bogaert zitten de gesloten instellingen sneller vol, omdat de rechters er, door de gestegen capaciteit, sneller gebruik van maken.Jeugdrechter Luk Versteylen spreekt dat met klem tegen. ‘Een rechter gaat niemand laten opsluiten als dat niet echt nodig is. We laten onze beoordeling van de situatie nooit afhangen van het aantal plaatsen in een instelling.’DierenasielIn Everberg komen er in elk geval binnenkort nieuwe plaatsen bij: op korte termijn, in 2019, vijf en nog eens 36 tegen 2022. Voor het Antwerpse parket gaat dat niet snel genoeg. ‘We hebben die plaatsen nú nodig.’ Het agentschap Jongeren­welzijn ziet de oplossing ‘niet alleen in extra capaciteit, maar ook in een andere omgang met jeugddelinquenten’. ‘In het nieuwe jeugddelinquentierecht wordt gesloten opvang uitdrukkelijk als allerlaatste optie voorzien’, zegt Bogaert. ‘Jeugdrechters zullen nog meer dan nu de mogelijkheid krijgen om alternatieve maatregelen te nemen.’ Zo zullen jongeren bijvoorbeeld zelf een positief voorstel kunnen doen om het goed te maken, zoals als vrijwilliger meehelpen in een dierenasiel.