VS wijzen 60 Russische diplomaten uit, 14 EU-lidstaten volgen

Het gaat om 48 "gekende mensen van de inlichtingendiensten" en 12 anderen van de Russische missie bij de VN. Zij hebben zeven dagen de tijd om de VS te verlaten. Ook het Russisch consulaat in Seattle moet dicht. Washington motiveert dit door de verwijzen naar de nabijheid van een duikbootbasis en een groot deel van de installaties van het luchtvaart-, ruimtevaart- en defensieconcern Boeing. 

De Amerikaanse maatregel komt er in navolging van dezelfde actie door Groot-Brittannië, enkele dagen geleden. 

Persbureau Bloomberg meldt op gezag van anonieme Amerikaanse regeringsambtenaren dat er in de VS meer dan honderd Russische spionnen onder een diplomatieke dekmantel actief zijn. Dat aantal is onaanvaardbaar.

De Russische ambassadeur in de VS, Anatoli Antonov, ontkent dat de uitgewezen Russen spionnen zijn. Hij zal "resoluut protesteren" tegen de uitwijzing van de "diplomaten", waarschuwt hij. 

Eerder vandaag riepen vier EU-landen de Russische ambassadeur in hun land op het matje over de kwestie: Estland, Letland, Litouwen en Polen. Deze landen hebben een grens met Rusland. Op de Europese top van afgelopen week is afgesproken dat EU-landen als steun aan de Britten stappen tegen Rusland zullen ondernemen.

Donald Tusk kondigde in Brussel aan dat veertien EU-lidstaten vandaag besloten hebben Russische diplomaten uit hun land te zetten. Tusk sloot niet uit dat nog meer Europese landen de komende dagen volgen met maatregelen.

Nederland zet twee inlichtingenmedewerkers uit. Zowel Duitsland als Frankrijk zet vier Russische diplomaten uit. Tsjechië zegt drie Russische diplomaten de wacht aan. Letland heeft een Russische militaire attaché laten weten dat hij moet vertrekken en Litouwen zet drie diplomaten uit. Oekraïne stuurt dertien diplomaten terug naar Rusland.

Met het uitzetten van de diplomaten uiten de landen hun solidariteit met Groot-Brittannië in het conflict.

België wijst voorlopig geen Russische diplomaten uit. Dat heeft de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigd. "Wij willen de communicatiekanalen openhouden", klinkt het. België wil een gecoördineerde aanpak, omdat ons land in de bijzondere situatie verkeert dat het ook de zetels van de Europese Unie en de Navo herbergt. Voor buitenlandse diplomaten bij deze internationale instellingen geldt een specifieke accreditatie. Morgennamiddag, tijdens een zitting van het kernkabinet, zullen de voornaamste ministers van de federale regering eventuele maatregelen onderzoeken. Dat maakte Didier Reynders, chef van de Belgische diplomatie, bekend.

Oostenrijk zal geen diplomaten uitwijzen.  Oostenrijk wil als "neutraal" land een mogelijkheid tot dialoog met Rusland behouden, zegt de regering. "We steunen de beslissing om de EU-ambassadeur in Moskou terug te roepen, maar we zullen geen maatregelen nemen op nationaal niveau", stellen de conservatieve kanselier Sebastian Kurz en minister van Buitenlandse Zaken Karin Kneissl van de extreemrechtse partij FPÖ. "We willen de communicatiekanalen met Rusland openhouden", voegen ze toe. "Oostenrijk is een neutraal land en beschouwt zichzelf als een brug tussen het Oosten en het Westen."

Canada wijst wel vier Russische diplomaten uit, zo heeft minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeman bekendgemaakt. Bovendien heeft Ottawa drie verzoeken van Moskou voor bijkomend diplomatiek personeel afgewezen.

Kiev zet in verband met de "cynische chemische aanval" in het Engelse Salisbury dertien Russische diplomaten uit het land, deelde president Petro Porosjenko mee. De facto zijn de diplomatieke betrekkingen met het buurland bevroren, luidde het.

Het besluit van de westerse landen om Russische diplomaten uit te wijzen is de "grootste collectieve uitwijzing van Russische inlichtingenofficieren ooit". Dat stelde de Britse minister Boris Johnson (Buitenlandse Zaken), die op Twitter sprak over een "uitzonderlijke internationale reactie".

"Rusland kan niet straffeloos internationale wetgeving breken'', twitterde Johnson. Hij stelde dat de westerse reactie "een bijdrage zal leveren aan onze gezamenlijke bescherming". 

Premier Theresa May zei dat de bondgenoten van Londen met hun solidariteit een krachtige boodschap hebben afgegeven. "Daarmee wordt duidelijk dat we met zijn allen schouder aan schouder staan bij het sturen van het sterkste signaal aan Rusland dat het niet kan blijven doorgaan met het negeren van het internationale recht", aldus May in een verklaring.

"Nieuwe stap richting escalatie"

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat de betreffende landen met de uitwijzingen een nieuwe stap zetten richting escalatie. "Wij hebben het al gezegd en wij herhalen uit: Rusland heeft nooit en zal nooit iets te maken hebben" met de zaak-Skripal. "Wij zullen ons zoals daarvoor laten leiden door het principe van reciprociteit", klinkt het bij Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov.

Het departement ziet de aangekondigde uitwijzing als een "onvriendelijke daad", die niet onopgemerkt zal blijven. "We zullen erop reageren", aldus het ministerie. Dat verweet de Britse bondgenoten "door de knieën te zijn gegaan voor de Britse autoriteiten in de zogenoemde Skripal-affaire", zonder zich te verdiepen in de achtergronden.

De betrokken landen kregen ook het verwijt "blindelings de principes van Euro-Atlantische eenheid te volgen" Dat ging volgens Moskou ten koste van "het gezonde verstand, de normen van een beschaafde internationale dialoog en de principes van internationale wetgeving".

Rusland heeft nog geen tegenmaatregelen aangekondigd. De woordvoerder van het Kremlin zei dat president Vladimir Poetin daar het laatste woord over heeft.

Sergej Skripal is een voormalige Russische militaire spion die in de jaren negentig en begin van de jaren 2000 als dubbelspion opereerde voor de Britse inlichtingendiensten. In december 2004 werd hij gearresteerd en later tot 13 jaar celstraf veroordeeld wegens hoogverraad. In een spionnenruil kwam hij in 2010 vrij en vestigde hij zich in Groot-Brittannië.

Op 4 maart van dit jaar werden hij en zijn dochter Yulia, die in Moskou woont en haar vader in Engeland bezocht, vergiftigd met wat volgens de Britse overheid het zenuwgas Novichok was. De toestand van de twee is nog altijd kritiek. De vergiftiging wordt door de Britse autoriteiten als een moordpoging behandeld, met een beschuldigende vinger naar het Kremlin.