Al duizenden Amerikaanse piloten opgeleid om met vuurwapen in cockpit kapers uit te schakelen

Straks, op 11 september, is het 17 jaar geleden dat terroristen in amper 74 minuten tijd vier Amerikaanse vliegtuigen kaapten. Een jaar later werd een wet goedgekeurd die Amerikaanse piloten van dito vliegtuigmaatschappijen toestaat om vuurwapens in de cockpit te houden. Daarvoor moeten de piloten een cursus volgen. De eerste lichting van Federal Fligth Deck Officers (FFDO), zoals de gewapende piloten genoemd worden, studeerde af in april 2003.

Het programma omvat 56 lesuren, gespreid over vijf dagen. Een klas telt tot 48 cursisten, allemaal gewone piloten van Amerikaanse maatschappijen zoals Delta, United of Southwest. De opleiding gebeurt op vrijwillige basis en is gratis. Ook het wapen moet de piloot niet zelf betalen. Kandidaten die zich inschrijven voor een trip naar Artesia nemen daarvoor meestal hun jaarlijkse vakantie op. Ze zijn met meer dan er plaatsen zijn.

De piloten leren tijdens de opleiding hoe ze met een vuurwapen moeten omgaan, hoe ze het moeten verbergen, hoe ze zich moeten verweren als een kaper het probeert af te pakken en hoe ze moeten vermijden dat ze uit de cockpit gesleurd worden. Eens opgeleid, mogen ze niet optreden buiten de cockpit. Je zal dus nooit gewapende kapiteins zien rondwandelen in de taxfree shops op de luchthaven. Ze krijgen overigens elk half jaar een bijkomende training en om de vijf jaar een opfrissingscursus van twee dagen. Van de kandidaten wordt een grote inzet gevraagd, want ze zullen nadien geen cent meer op hun loonbriefje bespeuren dan hun collega's.

Toen er vorige maand heisa was over Trumps voorstel om gewapende leraars voor de klas te zetten, zei de president dat mensen niet lijken te beseffen dat sommige piloten eveneens gewapend zijn op bepaalde vluchten. Hoeveel dat er precies zijn, wil de overheid niet kwijt. Wél dat er inmiddels al "duizenden" opgeleid werden. De BBC sprak met een Amerikaanse piloot die schat dat één op de tien van de ongeveer 125.000 Amerikaanse piloten op commerciële vluchten gewapend is. "Misschien iets minder", zegt hij. Hun namen worden niet vrijgegeven.

Gelukkig moest geen enkele FFDO tot nu toe zijn wapen gebruiken. Sinds 9/11 waren er ook geen kapingen meer van Amerikaanse vliegtuigen. Wel schoot in 2008 een piloot per ongeluk een gat in de cockpit bij het opbergen van zijn wapen.

Om problemen met de piloten zélf te voorkomen, worden die blijvend doorgelicht. Als er ergens een alarmbel afgaat - door bedenkingen over de mentale gezondheid van de piloot, bijvoorbeeld - dan wordt onmiddellijk ingegrepen. Waar ook ter wereld de piloot zich op dat moment bevindt, zal hij moeten landen en zijn wapenuitrusting moeten afstaan. De Amerikaanse overheid werkt daarvoor samen met de vliegtuigmaatschappijen. Zij weten wél wie hun FFDO's zijn.

Naast de FFDO moeten ook luchtmarshals mee voor de veiligheid zorgen, meer bepaald op zogenaamde risicovluchten in de VS. Marshals moeten minstens vier maanden opleiding volgen en zijn een pak duurder om in te zetten.

Geen enkel ander land voorziet piloten van wapens, voor zover bekend.