50 jaar toneel in de gevangenis van Leuven: een blik achter de schermen

De naam "Leven-Centraal" is niet toevallig gekozen. "Er zijn hier ontzettend veel regels wat veiligheid en tijdsbestek betreft", horen we van een gedetineerde die al 12 jaar meespeelt.  "We worden hier eigenlijk geleefd en door mee te doen aan het toneel leven we zelf weer een beetje."

Gevangenisdirecteur Myriam Coucke kan dat alleen maar beamen. "De mensen verblijven hier zeer lang, tot 30 jaar of zelfs de rest van hun leven. We proberen de samenleving binnen de muren zoveel mogelijk te imiteren. Dat is nodig om detentieschade te beperken. En bovendien komen heel veel mensen opnieuw vrij. We willen ze hier dan ook op voorbereiden. Iemand 23 op 24 uur opsluiten zou dan ook zeer nefast zijn." 

"Gedetineerden worden per definitie geïsoleerd", zegt Coucke. "Maar we proberen de negatieve gevolgen daarvan tegen te werken. In onze gevangenis is er een opendeurenregime, er komt bezoek en er zijn televisies en kranten. Door het toneel komen de gedetineerden in contact met actrices van buiten de muren en er komt ook publiek van buiten.

Of dat allemaal vlekkeloos verloopt? "In het begin is men zeer aarzelend en kijkt men rond, maar in de pauze staan ze allemaal te praten tussen de acteurs. Het verrast mensen. Diegenen die hier opgesloten zitten, zijn ook maar gewone mensen. Ze hebben humor, kunnen lachen, acteren, sommigen zelfs zingen." Ook de actrices die meedoen kunnen dat beamen. "Nogal wat mensen nemen het ons kwalijk dat wij die bandieten nog wat gaan amuseren", zegt Hilde. "Maar op geen enkel moment heb ik gedacht dat ik tussen criminelen sta. Voor ons zijn dat tegenspelers."

Dat de organisatie van een theatervoorstelling veel druk zet op het veiligheidsregime in de gevangenis, hoeft niet te verbazen. "Maar er zijn zoveel voordelen", horen we. "Theater motiveert mensen, het ontwikkelt een gevoeligheid voor het omgaan met anderen en het helpt om de slachtoffers beter te begrijpen: het geeft daders de kans om gebeurtenissen van een andere kant te bekijken. Theater focust ook niet op het misdrijf dat ooit werd gepleegd, maar op de talenten en mogelijkheden die iedereen heeft. Bovendien leren gedetineerden ook extra vaardigheden die ze kunnen gebruiken in hun leven na de gevangenis, bijvoorbeeld tijdens sollicitatiegesprekken.