Hoe onvermijdelijk (dixit De Wever) is rekeningrijden? "Het is de enige manier om de files aan te pakken"
N-VA-voorzitter Bart De Wever zette op het Voka-debat met de kopstukken voor de Antwerpse gemeenteraadsÂverkiezingen het onderwerp rekeningrijden opnieuw op de agenda. Een dossier dat al jaren op tafel ligt, maar waar tot dusver geen knopen over werden doorgehakt. Vijf vragen en vijf antwoorden over rekeningrijden: "Het is de enige manier om de files aan te pakken, het is een kwestie van politieke wil."
Wat is rekeningrijden?
Bij rekeningrijden betaalt de bestuurder voor de kilometers die hij of zij effectief gereden heeft, afhankelijk van het tijdstip, de plaats en het type weg. "U betaalt dan extra voor het gebruik van uw wagen binnen bepaalde tijdstippen en in bepaalde zones", zegt transporteconoom Stef Proost (KU Leuven). Meer bepaald: tijdens de spitsuren en op drukke verkeersassen.
Volgens Proost is rekeningrijden een must in Antwerpen en Brussel en een afgebakend gebied errond. De wegen van en naar die steden krijgen tijdens de ochtend- en avondspits enorm veel verkeer te slikken. "Moet het in heel Vlaanderen? Neen, dat is niet nodig. Kijk vooral naar de plaatsen waar het verkeer nu helemaal stropt."
Ter compensatie zouden alle andere autobelastingen verdwijnen. De jaarlijkse verkeersbelasting en de eenmalige inschrijvingstaks voor auto's bijvoorbeeld zouden dan worden afgeschaft.
Waarom pleiten experts voor rekeningrijden?
Het grootste argument pro rekeningrijden: het terugdringen van de files. Volgens veel experts, bij wie ook Proost, is rekeningrijden de enige manier om de files echt aan te pakken: minder verkeer op de weg en een betere spreiding van dat verkeer.
"De voorbije jaren is er al enorm geïnvesteerd in alternatieven. Voor openbaar vervoer betaal je hier maar weinig, in vergelijking met de buurlanden. Er zijn extra rijstroken aangelegd, er zijn spitsstroken gekomen... Maar op een bepaald moment kan je van dat soort inspanningen niet nog méér effect verwachten."
"Heel veel mensen zeggen: ik kan niet zonder mijn auto. Maar door extra te moeten betalen, zullen mensen er toch bewuster mee omgaan. De auto is inderdaad niet altijd te vervangen, maar voor die andere situaties waar je misschien liever niet wil betalen: wat zijn de alternatieven? We zien dat ook in het buitenland."
(Lees voort onder de foto)
Hoe ver staan we met de invoering van rekeningrijden?
Proost volgt het thema al jaren en ziet rekeningrijden sinds 2004 al ongeveer in elk Vlaams regeerakkoord opduiken. Alleen is het er in de praktijk nog altijd niet van gekomen. Sinds april 2016 geldt wel al een kilometerheffing voor vrachtwagens vanaf 3,5 ton. Die is afhankelijk van de grootte van de vrachtwagen, het type weg, de uitstoot van de vrachtwagen en het aantal gereden kilometers.
De huidige Vlaamse minister van Mobiliteit, Ben Weyts (N-VA), is principieel voorstander van rekeningrijden voor personenwagens, maar de invoering zal niet voor meteen zijn. Er zijn nog altijd proefprojecten en studies aan de gang, allicht zullen er deze legislatuur geen beslissingen meer genomen worden. Iets wat ook N-VA-voorzitter Bart De Wever gisteren liet verstaan.
Je krijgt wel degelijk iets in ruil voor het betalen voor rekeningrijden, namelijk: minder verkeer
Zijn we als automobilist zelf wel overtuigd?
Zien we als automobilisten zelf rekeningrijden wel zitten? Uit een enquête van mobiliteitsclub VAB bij 2.000 Vlamingen, Walen en Brusselaars blijkt dat wie weinig rijdt voor is, en wie veel rijdt tegen. Anders gezegd: als we denken er financieel voordeel uit te halen (weinig de auto gebruiken of vooral buiten de spits rijden) zijn we vóór. Als de rekening aantikt (bij veel kilometers, vooral rijden in de spits), haken we af.
"Het probleem is dat mensen het effect van rekeningrijden op voorhand niet kunnen inschatten", zegt Proost. "Ze zien het vooral als nog maar eens een belasting. Terwijl het wél iets is waar je als automobilist voordeel uit haalt. Het is noodzakelijk om mensen ervan te overtuigen dat je iets in ruil krijgt voor wat je betaalt. In het geval van rekeningrijden: minder verkeer. Kies je ervoor om te betalen, dan zal je vlotter kunnen rijden. Wie niet wil betalen, kiest een ander moment of een alternatief."
Proost verwijst ook naar voorbeelden in het buitenland. "Het bestaat in steden als Londen, Stockholm, Göteborg. Ook daar was er bij de bevolking - en bij politici - niet veel draagvlak voor. Maar het werd toch ingevoerd en dan pas begonnen automobilisten het effect ervan te merken."
Het is perfect realistisch en haalbaar, het enige wat nodig is, is een politicus die het durft voor te stellen en ook invoert
Hoe realistisch is het?
N-VA-voorzitter Bart De Wever zette gisteravond op het Voka-debat met de kopstukken voor de Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen het thema opnieuw op de agenda. Volgens hem zal rekeningrijden op de Antwerpse en de Brusselse ring onvermijdelijk blijken.
Een mening die gedeeld wordt door Stef Proost. "Het is volgens mij geen kwestie van realistisch of niet. Het is perfect realistisch en perfect haalbaar. Het enige wat nodig is, is politieke wil, een politicus die het durft voor te stellen en het ook invoert."