Onderzoekers van de universiteit van Exeter, Engeland, bestudeerden het Tapajósbassin, in de Braziliaanse provincie Mato Grosso, een van de dunstbevolkte provincies van het Zuid-Amerikaanse land. Ze gebruikten daarvoor satellietbeelden, waarmee ze op zoek gingen naar oude sporen van bewoning.

Tot hun verbazing ontdekten de wetenschappers dat het regenwoud op die plek vroeger helemaal geen ondoordringbare wildernis was, maar net een plek die ooit broeide van de menselijke activiteit. Op de beelden werden 81 sites geïdentificeerd waar honderden jaren geleden al mensen woonden, variërend van in dorpjes van nog geen dertig meter breed tot in een stad van wel negentien hectare.

“We wisten natuurlijk al eerder dat het regenwoud geen ongerepte plek was waarin nooit eerder mensen waren neergestreken”, zegt Jonas Gregorio de Souza van de universiteit van Exeter tegen The Guardian. “De grote vraag blijft echter wel hoe mensen zich in het pre-Colombiaanse tijdperk hebben verspreid.”

Keramiek

De Souza en zijn collega’s focusten zich tijdens het bestuderen van de satellietbeelden op plekken die beïnvloed leken door mensen, onder meer door de aanleg van wegen, vestingwerken en de aarden funderingen van huizen. In totaal identificeerden ze zo 81 archeologische sites.

Daarna zakte zijn team af naar 24 van die sites om ook veldonderzoek te verrichten. “Uit alle onderzoeken die we ter plaatse hebben gedaan, bleek wel degelijk dat we op oude nederzettingen van mensen waren gestuit”, vervolgt De Souza.

Op een van de sites werden stukken houtskool en keramiek gevonden die dateren van tussen de jaren 1410 en 1460. De meeste activiteit in de gebieden bleek te hebben plaatsgevonden tussen de jaren 1250 en 1500.

Ziektes

De Souza: “De ontdekkingen zijn zo interessant omdat we veel vondsten hebben gedaan in de buurt van kleine kreekjes, wat de theorie bevestigt dat mensen zich honderden jaren geleden lang niet alleen in de buurt van grote, vruchtbare rivierbeddingen hebben gevestigd.”

Het onderzoeksteam leidt uit zijn bevindingen af dat alleen al het zuidelijke deel van het Amazonegebied onderdak bood aan een half miljoen tot een miljoen inwoners. “De bevolking werd pas uitgedund na de komst van de Europeanen, die in hun kielzog allerlei ziektes met zich meebrachten. We weten dat ziektes zich veel sneller verspreiden dan mensen, dus het kan zelfs dat de bewoners hebben geleden onder Europese ziektes, nog voordat Europese ontdekkingsreizigers dit gebied hadden bezocht.”