Videospeler inladen...

Wat is er te zien op Beaufort 18?

Beaufort, het driejaarlijkse hedendaagse kunstparcours langs de Belgische kust, stelt oude monumenten in vraag en vindt er nieuwe uit. 

Negentien monumentale kunstwerken van achttien binnen- en buitenlandse kunstenaars in negen kustgemeenten: dat is de zesde editie van Beaufort. Enkel Blankenberge doet niet mee. Bij de vorige editie stelden enkele burgemeesters openlijk vragen bij sommige kunstwerken, die ze te onbegrijpelijk vonden. Nu mochten ze meebeslissen.

Curator Heidi Ballet gaf elke kustgemeente de keuze tussen drie kunstwerken. Ze kozen er elk een, en de curator deed er haar selectie bovenop. Die participatieve aanpak heeft gewerkt: zeven van de negen gekozen kunstwerken zijn intussen al aangekocht door de gemeenten, en blijven dus staan. Maar wat is er te zien op Beaufort 2018? Een kleine selectie.

Mannen te paard

Monumenten mogen dan in brons gegoten zijn, ze zijn vergankelijk en tijds- en cultuurgebonden. Op ten minste vier plekken wordt er aan monumenten getornd in deze editie van Beaufort, zij het niet zo drastisch als toen indertijd de hand van Leopold II werd afgehakt in Oostende...

De Deense Nina Beier kocht afgedankte standbeelden van paarden en ruiters bij de antiquair en smeedde er vier aaneen tot “Men”. Ze zijn vastgeschroefd op een golfbreker in Nieuwpoort. Bij hoogwater staan de paarden tot hun knieën in het water; ze steigeren omhoog uit de branding. “Macht komt en gaat, als eb en vloed,” verduidelijkt Nina Beier. “Het viel me ook op dat het altijd en immer mannen zijn die op bronzen paarden zitten.”

Even verderop in Nieuwpoort staat inderdaad sinds jaar en dag koning Albert, de held van de Eerste Wereldoorlog, op zijn paard in het ronde Westfront-monument. Edith Dekyndt maakt met “The Ninth Wave” een subtiele interventie. Ze schuift  een soort vliegtuigtrap tot bij Albert; langs die weg klimt een vrouw omhoog en begint oneindig langzaam en zachtaardig het paard te boenen.

“Ik wilde iets vrouwelijks toevoegen aan dit viriele, glorieuze monument,” zegt Edith Dekyndt. Na WO I moesten de vrouwen thuis de brokken lijmen. En tegelijk emancipeerden ze zich. Niet toevallig is haar “poetsvrouw” gekleed in vloeiend wit in de vrije stijl van de twenties. Dekyndt groeide zelf op in Ieper; het is haar niet om provocatie te doen, maar om respect. 

foto Westtoer Margaux van de Casteele - "The ninth wave" - Edith Dekyndt

In Oostende zet Guillaume Bijl een bronzen hond op een sokkel in het park. “Sorry” heet het werk, nu al erg geliefd bij de hondenuitlaters uit de buurt. Ook dit werk nodigt uit om stil te staan bij de geldigheid van monumenten.

In De Haan vertrok de Chinese kunstenaar Xu Zhen van een oud Grieks godenbeeld (Zeus of Poseidon, daar bestaat twijfel over). Op de gestrekte armen en het hoofd laat de kunstenaar vogels neerdalen. Nee, geen meeuwen, wel karkassen van Pekingeenden. East meets west op de zeedijk.

De Wullok: een nieuw monument

Tegelijk voegt Beaufort nieuwe monumenten toe. Als je de lange Westelijke Strekdam in Oostende afwandelt staat op het puntje “Monument for a Wullok” van Stief Desmet, het slakkenhuis van een wulk, 20 ton brons, zo groot dat je er in kunt kruipen. Desmet laat het buitenoppervlak ruw ten prooi aan de elementen; binnenin is een begin van gepolijste schittering te zien.

Dit is het verste punt in zee. Een tempeltje om een offer te brengen aan de zee, waarvan we al zoveel genomen hebben.

Best mogelijk dat deze Wullok hét iconische en meest gefotografeerde beeld van deze Beaufort-editie wordt. De stad Oostende heeft het aangekocht en het blijft dus staan.  "Waar spreken we af? Aan de Wullok." 

foto Westtoer Jimmy Kets - "Monument for a Wullok" - Stief Desmet

Gotische grafspiegels

Bij vorige edities van Beaufort lieten kunstenaars al hun verdriet of verontwaardiging zien over de vluchtelingencrisis. Nu is er “Holy Land” van de Fransman Kader Attia op het strand van Middelkerke. Ingegraven in het zand zie je islamitische grafzerken of zijn het gotische ramen? De zeekant is een spiegel, een illusie. Een monument, jawel, voor de Noord-Afrikanen die in WO I in Europese velden het leven lieten én voor de daaropvolgende generaties, die enkel via de zee tot hier kunnen raken, en dat soms niet halen.   

foto Westtoer Jummy kets - "Holy Land" - Kader Attia

Eet meer wolhandkrab

Curator van Beaufort is de Limburgse Heidi Ballet, die de voorbije jaren vooral in het buitenland werkte. “Beaufort is een beetje thuiskomen voor mij,” zegt ze. Er is niets mis met de esthetische ervaring an sich, zegt ze, maar liefst voegt kunst natuurlijk nog een diepere laag toe. Ze geeft het voorbeeld van de Belgische groep Rotor met een project in Zeebrugge. Het thema is ecologisch: wat doen we met invasieve exoten als de Chinese wolhandkrab? In Zeebrugge kun je die de hele zomer beter leren kennen én proeven, in verschillende "gerechjes".

Kunst zonder drempel

Beaufort is gratis, en dat is van groot belang, zegt gedeputeerde Franky de Block: “De rode draad is laagdrempeligheid; het is leuk dat mensen tijdens hun "congé" van kunst en cultuur kunnen genieten, ook mensen die nooit een museum zouden binnenstappen.” Beaufort 18 is ook voor het toerisme van groot belang; provincie, kustgemeenten, horeca en fietsverhuurders hopen op veel dagjes- en weekendbezoekers. 

Beaufort 2018: een gratis parcours langs 9 kustgemeenten van 30 maart tot 30 september. Bij  de diensten voor toerisme kunt u een kaart krijgen. De route is ook beschreven via wandel- en fietsknooppunten. Nog eentje om af te sluiten: "Beach Castle" van de Fransman Jean-François Fourtou: een totempaal van strandcabines, symbool voor de chaotische, rommelige, volgebouwde Belgische kust? Het staat in Knokke.

foto Westtoer Jimmy Kets - "Beach Castle" - Jean-François Fourtou

Meest gelezen