Stap voor stap richting Korea-deal

1. Kim Jong-un brengt bezoek aan China

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft van zondag tot woensdag een bezoek aan China gebracht. Het heette een onofficieel bezoek te zijn, maar met de rode lopers rolde Peking het protocol voor een staatsbezoek uit.

Belangrijke kopstukken van de Communistische Partij troonden de diplomatieke novice Kim, die zich sinds zijn aantreden in 2011 voor het eerst in het buitenland vertoonde, mee door de ontvangst- en banketzalen van de Grote Hal van het Volk. Breed glimlachend prees de Chinese president Xi Jinping de historische vriendschapsband tussen Noord-Korea en de Volksrepubliek.

Kim mag dan een tikkeltje eigenzinnig zijn, als het erop aankomt volgt hij de traditie. En dat betekent: eerst steun zoeken bij China voor hij de internationale arena in gaat. Alvorens zijn vader en voorganger Kim Jong-il in 2000 met Seoel ging onderhandelen, toog hij ook eerst naar China om de goede relaties met Peking te bekrachtigen.

Nu trekken ook Xi en Kim één lijn. Alsof de vier kernproeven en tachtig rakettests onder Kims bewind China niet op de kast hebben gejaagd, alsof China op dit moment niet de Noord-Koreaanse economie afknijpt met het zwaarste pakket economische sancties ooit.

Bij het afscheid omhelsde Kim Xi nog net niet: hij greep met beide handen zijn arm. Wat de mannen tegen elkaar zeiden, werd niet uitgezonden, maar de staatstelevisie maakte er een hartelijke uitsmijter van Xi van: "Kom nog maar vaak bij ons langs." Daarna stuurde het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zijn topdiplomaat Jiang Jiechi naar Seoel om Kims bezoek toe te lichten, en informeerde Peking de Amerikaanse president Donald Trump.

In de Chinese persverklaring achteraf stond dat Kim tijdens de gesprekken met Xi bevestigde dat hij bereid is het beperken van zijn kernwapenprogramma te bespreken met de Amerikanen. "De kwestie kan worden opgelost als Zuid-Korea en de VS ons tegemoetkomen met goede wil en bereid zijn progressieve en evenredige maatregelen te nemen", zou Kim hebben gezegd.

Het Noord-Koreaanse volk zal die boodschap vermoedelijk niet horen. De volledig door de staat gecontroleerde media berichtten gisteren jubelend over het bezoek aan China, maar repten met geen woord over de aanstaande onderhandelingen.

Peking als middelpuntvliedende kracht van de internationale diplomatie: zo ziet Xi het graag. Een aardig voordeeltje is het signaal van zowel Xi en Kim naar Trump, die vorige week vrijdag de eerste concrete stappen in een langverwachte handelsoorlog tegen China zette.

Trump heeft China's hulp nodig om Noord-Korea onder druk te zetten. De basis voor samenwerking tussen Washington en Peking om Pyongyang zover te krijgen het kernwapenprogramma stop te zetten, is echter broos. Het fundament onder de betrekkingen met Pyongyang zijn van een andere, historische en ideologische orde, aldus Xi.

"Het socialisme met Chinese karakteristieken is aan een nieuw tijdperk begonnen. De socialistische opbouw van de Democratische Volksrepubliek Korea heeft ook een nieuwe historische periode aangevat", stelde Xi.

2. Zuid-Korea sluit kort met Amerika

De aandacht verschuift vandaag van Peking naar de zwaarbewaakte grens tussen Noord- en Zuid-Korea, waar delegaties van beide landen onderhandelen over de aanstaande top tussen Kim en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in. Ze willen afspraken maken over de precieze datum en de agenda van de ontmoeting tussen de twee op de grens, eind april.

De verwachtingen zijn hooggespannen. Tijdens de laatste ontmoeting tussen leiders van Noord- en Zuid-Korea, in 2007, maakten ze ambitieuze afspraken over economische samenwerking. Door de zware sancties is dat nu lastig. Wellicht is een vredesverdrag - officieel zijn beide landen nog altijd met elkaar in oorlog - mogelijk.

Moon heeft benadrukt dat de top met Kim in elk geval duidelijk moet maken hoe serieus de Noord-Koreaanse leider is met zijn belofte dat hij bereid is zijn kernwapens op te geven.

De ontmoeting Kim-Moon vormt een belangrijke schakel in de voorbereidingen voor de grote top eind mei tussen Kim en Trump. Met de benoeming van de havik John Bolton als zijn nieuwe veiligheidsadviseur heeft Trump alvast een signaal afgegeven. Het kan Kim maar beter menens zijn met zijn belofte, anders is er nog altijd de optie om het kernwapenprogramma met een aanval te stoppen - iets waar Bolton zich meermaals voorstander van heeft getoond.

_{Lees verder onder de foto.}

Zuid-Korea vreest dat scenario en doet er alles aan om de sfeer goed te houden. Begin deze week is onverwachts snel een nieuw handelsakkoord met de VS gesloten. Het is een cadeautje voor Trump, die daarmee voor het eerst kan laten zien dat zijn agressieve handelspolitiek succes heeft.

Onder het nieuwe verdrag mogen de VS meer auto's exporteren naar Zuid-Korea, terwijl Zuid-Korea minder staal naar Amerika mag uitvoeren. In ruil voor deze concessies ontkomen de Koreanen aan de extra heffing op de import van staal die Trump wereldwijd wil doorvoeren.

Tussen de bedrijven door maakt een serie Koreaanse popsterren zich klaar om volgende week twee concerten te geven in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang. De komst van artiest Psy, bekend van de wereldhit 'Gangnam Style', is beleefd geweigerd, maar de kortgerokte meisjes van Red Velvet zijn wel welkom.

3. De Scandinavische connectie

Sinds Trump begin maart instemde met een ontmoeting met Kim bleef het stil aan het diplomatieke front. Tot de Noord-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken, Ri Yong-ho, anderhalve week geleden ineens opdook in Zweden voor een driedaagse ontmoeting met zijn collega Margot Wallström.

Al sinds 1973 heeft Zweden diplomatieke betrekkingen met Noord-Korea. Het is een van de weinige westerse landen met een ambassade in Pyongyang, waar het ook consulaire diensten verleent voor de VS.

Zweden lijkt dus een ideale bemiddelaar tussen Noord-Korea en de VS. Volgens een persverklaring van de Zweden gingen de gesprekken over "de mogelijkheden en uitdagingen voor verdere diplomatieke stappen". Algemeen wordt aangenomen dat een begin is gemaakt met de voorbereidingen voor de top. Zo moet snel duidelijk worden waar de ontmoeting zal plaatsvinden.

Enkele dagen later kwamen achttien Amerikaanse en Koreaanse (oud)-officials en experts samen in een 19de-eeuws landhuis net buiten de Finse hoofdstad Helsinki om over Noord-Korea te praten. Dit soort niet-officiële bijeenkomsten wordt bij vredesonderhandelingen vaker gebruikt om officiële onderhandelingen makkelijker te maken.

Volgens een bron dicht bij de gesprekken was er geen direct verband tussen de Helsinki-conferentie en de komende top tussen Trump en Kim. De bijeenkomst was al lang voor de recente toenaderingspogingen gepland. Wel werd er nog eens bevestigd dat Noord-Korea serieus bereid lijkt zijn kernwapenprogramma 'terug te rollen'.

Maar vooralsnog blijft onduidelijk hoe ver Pyongyang daarin wil gaan, hoe snel het kan gebeuren en wat het regime ervoor terug eist.