Massale belastingontduiking? Onze politici zitten erbij en kijken ernaar
Sacha Dierckx is wetenschappelijk medewerker bij denktank Minerva.
Volgens nieuw onderzoek van De Tijd en Le Soir bevinden zich op het adres Route d'Esch 412F verschillende van de honderd rijkste Belgische families. Ook op andere plaatsen blijken verschillende van die rijkste Belgische families eenzelfde adres te delen. Sympathiek, zou je zeggen: de rijkste families van het land stoppen zich niet weg achter grote poorten in gigantische villa's, maar doen aan cohousing in kleine kantoortjes.
Minder sympathiek is dat de kantoren zich in Luxemburg bevinden. Dat het om 162 postbusvennootschappen gaat zonder enige economische activiteit, maar met een eigen vermogen van 48,4 miljard euro. Dat die vennootschappen ook naar andere exotische belastingparadijzen leiden, zoals Panama en de Britse Maagdeneilanden. En dat dus nog maar eens blijkt dat die rijkste families massaal toegang blijven hebben tot fiscale constructies die enkel en alleen dienen om veel minder belastingen te betalen.
België bestrijdt zo veel mogelijk de Europese regels rond het ontwijken van belastingen
Sommigen zullen zeggen dat 'onze' rijken in Luxemburg zitten om andere redenen, zoals 'rechtszekerheid'. Laat u niets wijsmaken. Luxemburg staat zevende op de Financial Secrecy Index van het Tax Justice Network. Volgens onderzoek van de Universiteit van Amsterdam is het een van de 'offshore-riolen', "een jurisdictie waarin een disproportionele hoeveelheid waarde uit het economisch systeem verdwijnt". Volgens alle serieuze waarnemers is en blijft Luxemburg een van de belangrijkste belastingparadijzen ter wereld. De rijkste Belgen zijn daar, net als investeringsfondsen die nota bene mede in handen zijn van overheidsinstellingen en sociale bewegingen, fictief aanwezig om minder belastingen te betalen.
Genoegzaam bekend
Misschien is nog het ergste dat we het allemaal al lang weten. Na de OffshoreLeaks, de LuxLeaks, de SwissLeaks, de Panama Papers en de Paradise Papers, is het geen grote verrassing meer dat vermogende individuen en grote ondernemingen massaal belastingen ontduiken.
Onze politici zitten erbij en kijken ernaar. Zich verschuilen achter Europa, zoals minister van Financiën Van Overtveldt (N-VA) doet, is al te gemakkelijk. En bovendien hypocriet, aangezien onder zijn bewind België zo veel mogelijk de Europese regels rond belastingontwijking bestrijdt en afzwakt. Een Belgische wet kan duidelijk maken dat postbusvennootschappen illegaal zijn, door heldere criteria voor werkelijke economische activiteit te definiëren. Zo kan het heel simpel zijn. Waar mensen wonen en gebruikmaken van de openbare diensten en infrastructuur, moeten ze belasting betalen. Waar geen economische activiteiten plaatsvinden, moeten ook geen vennootschappen zijn.
Bovendien zouden politici ook andere privileges voor de rijken in de Belgische wetgeving onder handen kunnen nemen, zoals het ontbreken van een meerwaardebelasting, en het toelaten dat vermogende individuen belastingen ontwijken via de oprichting van vennootschappen. Gwendolyn Rutten (Open Vld) zei twee weken geleden nog in Humo: "U denkt toch niet dat 'de rijken' personenbelasting betalen? (...) Wie echt veel verdient, richt een vennootschap op." En verder: "Miljardairs betalen geen erfbelasting. Hun kapitaal zit veilig weggeborgen in constructies." Iets aan die privileges doen, daar heeft Rutten echter geen zin in.
Uit opinieonderzoek in 2016 bleek dat 89 procent van de Belgen voorstander is van strengere wetten rond belastingontwijking en belastingparadijzen. Toch blijven politici uitvluchten verzinnen om de privileges van de rijken in stand te houden. We leven niet in een democratie, maar in een plutocratie.
One rule for the rich, one rule for the rest of us, een zoveelste episode. Ik noem dat Soumission.