Slachtoffervereniging V-Europe wil weten wat er tussen de aanslagen in Parijs op 13 november 2015 en de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016 allemaal gebeurd is. ‘Een van de doelen van onze vereniging is om de waarheid te kennen’, zegt stichter Philippe Vansteenkiste. ‘Die twee feiten zijn onlosmakelijk verbonden, je kunt ze niet scheiden.’

Daardoor zijn de slachtoffers in zijn ogen ook benadeelden als het gaat over de feiten in de Driesstraat op 15 maart, een week voor de aanslagen in Brussel. Bij die huiszoeking, die uitmondde in een gewelddadige schietpartij, raakten drie agenten verwond en wist terreurverdachte Salah Abdeslam te ontsnappen.

Abdeslam was ook vandaag niet aanwezig in de rechtbank: na zijn opmerkelijke verklaring op de eerste procesdag, weigert hij nog zittingen bij te wonen. Hij verwerpt de Belgische rechtsstaat.

Symbolische euro

‘Natuurlijk zijn de agenten de eerste slachtoffers’, aldus Vansteenkiste, ‘maar terreurslachtoffers zijn geen gewone slachtoffers: we willen dat ons leed als dusdanig erkend wordt. Ook Europa bevestigt dat steeds meer, en in de preambule van de Spaanse wetgeving staat het letterlijk. Door terreurslachtoffers te betrekken en hen toegang te geven tot de volledige waarheid, vermijdt met wraakgevoelens en (nieuwe) frustraties.’

Het gaat V-Europe niet om het geld, beklemtoont hun advocaat Guillaume Lys. ‘We vragen een morele schadevergoeding van een symbolische euro.’ Dat de 22/3-slachtoffers een direct, persoonlijke en legitiem belang hebben om zich burgerlijke partij te stellen, is volgens de advocaat zonneklaar en wordt bevestigd in het dossier - waarin meerdere linken te zien zijn tussen de feiten in de Driesstraat en de aanslagen. Als de rechter de slachtoffervereniging als burgerlijke partij aanvaardt, krijgt de organisatie inzage in het hele strafdossier.

Sneer naar Jambon

De verdediging gaat niet akkoord. Sven Mary, de advocaat van Abdeslam, vindt dat de burgerlijke partijstelling onontvankelijk is. Hij weigert er veel over te zeggen en deed in de rechtbank vanmorgen nog een uitval tegen minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) naar aanleiding van diens uitspraak over het proces.

‘Het is niet mijn bedoeling de slachtoffers te kwetsen, maar we mogen de emoties ook niet misbruiken’, zei Ayari’s advocaat Isla Gültaslar. ‘V-Europe vraagt u niet om twee mensen te veroordelen, wel een fenomeen. Dat kan niet, het strafrecht moet net individueel oordelen.’ De slachtoffers krijgen volgens beide advocaten nog de kans om zich burgerlijke partij te stellen, op het proces over de aanslagen op 22 maart.

Twintig jaar

Op maandag 23 april doet de rechter uitspraak. Het federaal parket vordert voor de twee verdachten twintig jaar cel voor moordpoging op politieagenten in een terroristische context en verboden wapenbezit in een terroristische context. De verdediging van beide verdachten vraagt de vrijspraak voor de moordpoging en erkent alleen het verboden wapenbezit. Ook de terreurcontext wordt betwist.

De verdediging van Salah Abdeslam werpt ook een procedurefout op. Volgens Sven Mary is de strafvordering onontvankelijk omdat de onderzoeksrechter in de foute taal werd gevorderd.