De Vlaamse Gemeenschap ontzegt nog te veel kinderen de toegang tot gewoon onderwijs. Het M-decreet heeft daar te weinig aan veranderd. Er worden wel stapjes in de richting van meer inclusief onderwijs gezet, maar er ontbreekt een coherent actieplan. Dat zegt het Europees comité voor Sociale Rechten in een nieuw rapport.

Het rapport biedt een antwoord op de klacht die de Europese ngo ­Visibility samen met de mensen­rechtenorganisatie Grip (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een Handicap) in 2014 heeft ingediend. Dat was nog voor het M-decreet van kracht werd, maar het comité heeft het decreet in zijn beoordeling meegenomen.

Het M-decreet blijft uitgaan van twee aparte schoolsystemen. Dat vindt het comité niet goed. Ook in februari vorig jaar gingen er nog altijd 46.708 leerlingen met een beperking naar het buitengewoon onderwijs, onder wie 26.607 naar het buiten­gewoon basisonderwijs. De cijfers komen van de Vlaamse overheid zelf en het Europees comité stelt vast dat ze niet wezenlijk verschillen van de cijfers voor het M-decreet er was.

Vooral kinderen met een verstandelijke beperking blijken maar zelden door te stromen naar het gewoon onderwijs. Als zij het lescurriculum van de andere kinderen niet kunnen volgen, worden ze vaak geweigerd, omdat scholen dan kunnen inroepen dat de gevraagde aanpassingen 'onredelijk' zijn.

De Vlaamse overheid voorziet niet in genoeg middelen om gewone scholen te steunen bij inclusief onderwijs, stelt het comité, al voerde Vlaanderen aan dat de middelen zullen volgen als er meer leerlingen naar het gewoon onderwijs doorstromen.

Ook is er volgens het Europees ­comité voor Sociale Rechten, dat deel uitmaakt van de Raad van Europa, voor ouders amper verweer mogelijk tegen een weigering tot inschrijving. Er zijn geen gevolgen voor scholen die weigeren.

‘De tekst is niet bindend voor de Vlaamse overheid, maar hij is wel belangrijk’, zegt onderzoekster en juriste Annelies D’Espallier. ‘Er ontstaat stilaan een “massa’’ van arresten en vonnissen, ook uit eigen land, die duidelijk aangeven dat er maar één richting is: het onderwijs moet volledig inclusief worden. Bovendien kunnen Vlaamse ouders van wie het kind geweigerd wordt op een gewone school, hiermee ook een rechtszaak in eigen land aanspannen, om de Vlaamse Gemeenschap in gebreke te stellen. Dit maakt hun klacht sterker.’

In Pano was woensdagavond te zien hoe leerkrachten in het basis­onderwijs nu al kreunen onder de last van zoveel diversiteit en zorg­noden in een klasgroep. ‘De vraag van leerkrachten naar meer ondersteuning is, meestal toch, terecht’, zegt Patrick Vandelanotte van Grip. ‘Wij dringen daar ook op aan. Om kwalitatief inclusief onderwijs waar te maken, is meer ondersteuning nodig, ook meer dan nu is voorzien in het nieuwe ondersteuningsmodel.’

D’Espallier ziet het nog ruimer: ‘Waar we naartoe moeten, is buitengewoon onderwijs voor iederéén: kleinere groepen, werken op maat, aandacht voor zorg maar ook aandacht voor leren. Ons schools systeem zal helemaal herdacht moeten worden.’