Stuurloos Chinees ruimteschip "Hemels Paleis" stort dit weekend neer op aarde, maar waar?
Tiangong-1 gaat zaterdag of zondag neerstorten op aarde. Dat heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA laten weten in een laatste update van de schattingen. Het 8,5 ton zware gevaarte zoeft al enige tijd oncontroleerbaar door de ruimte en na maanden van speculatie en berekeningen zou het nu zover zijn. Lopen we gevaar op vallende brokstukken, en waar en wanneer precies? De botsing in vijf vragen en antwoorden.
Wanneer botst het gevaarte met de aarde?
De meeste berekeningen gaan uit van zondag 1 april, maar daar zit bijna een dag speling op (plus of min 20 uur). Tiangong beweegt zich met een rotvaart van 27.000 kilometer per uur voort. "Op één dag maakt het verschillende keren een baan om de aarde", zegt Holder Krag, hoofd van de ESA.
Spaceweather.com gokt op 9.15 uur zondagmorgen Belgische tijd, maar de ESA benadrukt dat de precieze voorspelling "heel variabel" is. De hoogste atmosferen beïnvloeden immers de snelheid waarmee objecten er binnendringen.
Tiangong dringt het domein van de aarde binnen met een snelheid van 27.000 kilometer per uur
Waar gaat het precies neerstorten?
Ook dat is uiteraard moeilijk om precies te voorspellen, maar één ding is zeker: volgens experts moet het neerstorten tussen 43 graden noorderbreedte en 43 zuiderbreedte. Daarmee zou ons land alvast buiten schot blijven: Brussel ligt bijvoorbeeld rond 50,85 graden noorderbreedte. De "gevarenzone" begint ongeveer ten zuiden van de Pyreneeën (voor West-Europa) of pakweg onder Detroit en Chicago in de VS. Op het zuidelijk halfrond, hebben we het onder meer over heel Afrika (Kaapstad ligt maar op 33 zuiderbreedte).
Het is nog helemaal niet duidelijk op welke westerlengte of oosterlengte het zal gebeuren: dat kan de hele wereld zijn. De kans is uiteraard ook groot dat de crash boven zee gebeurt, en niet boven land. "In de afgebakende zone hebben we grote stukken oceaan, woestijn en regenwoud. Het kan dus overal gebeuren", zegt Krag. Anderzijds: er liggen ook grote wereldsteden in de zone, zoals New York, Shanghai, Singapore., Kaapstad, Sydney enz.
In de afgebakende zone hebben we grote stukken woestijn, regenwoud en oceaan
Hoe moeten we ons dat voorstellen?
Het 8,5 ton zware ruimtestation gaat beginnen op te branden eens het onze dampkring bereikt. Maar omdat het zo'n kolos is (ter grootte van een autobus) zullen er wellicht nog brokstukken tot op het aardoppervlak raken en daar dus neerstorten. Het uiteenvallen van het ruimtetuig gebeurt op zowat 80 km hoogte, nadat het buitenste deel is opgebrand. De aparte stukken branden dan verder tot ze niet meer bestaan.
"We schatten dat 20 tot 30 procent effectief kan neerstorten in gefragmenteerde vorm. Die brokstukken kunnen over 1.000 kilometer verspreid zijn. Maar je moet het je niet voorstellen als een dichte regen van brokstukken: het gaat veeleer om fragmenten die geïsoleerd neerkomen, er kunnen bijvoorbeeld tientallen kilometers liggen tussen twee plaatsen", zegt Krag. (klik op de video onder voor een simulatie).
We schatten dat 20 tot 30 procent effectief op het aardoppervlak kan neerstorten in gefragmenteerde vorm
Hoe is dit kunnen gebeuren?
De Chinezen hebben hun "Hemelse Paleis 1" (Tianging-1) zowat 7 jaar geleden gelanceerd, om het te gebruiken voor bemande en onbemande missies naar de ruimte. Het idee was om het gecontroleerd te laten terugkeren naar de aarde (momenteel hangt al een opvolger in de ruimte, red.) maar China verloor de controle over het tuig, naar verluidt in 2016.
Althans, dat is wat Westerse experts zeggen. China zelf heeft dat ontkend, maar heeft anderzijds nooit specifieke informatie gegeven over wat het aan het doen om het ruimtetuig gecontroleerd te begeleiden.
Een kans van 1 op 700 miljoen dat iemand geraakt wordt door een brokstuk van meer dan 200 gram
Is dit de eerste keer?
Een primeur is het neerstorten van een man-made ruimteobject niet: het ruimtestation Skylab van de NASA stortte neer in 1979, waarbij enkele brokstukken in de buurt van de Australische stad Perth neerkwamen. Daarbij vielen geen slachtoffers. In 1991 botste een voormalig Sovjetstation met de aarde. Brokstukken vielen in de Argentijnse stad Capitán Bermúdez, maar ook daar raakte zover bekend niemand gewond.
Volgens China zou het ruimteschip volledig opbranden in de atmosfeer, en is de kans dat er een mens geraakt zou worden door een brokstuk zwaarder dan 200 gram, 1 op 700 miljoen. Je hebt dus veel meer kans om Euromillions te winnen, waar het voor rang 1 zou gaan om 1 op ongeveer 140 miljoen. En dus al zeker niet in België. Overigens: mensen die een stukje zouden zien vallen, wordt gevraagd dat niet op te rapen of aan te raken, omdat het om heel giftige stoffen kan gaan.
