Zullen we samen een welgemeende "fuck you" richting Facebook sturen?
Facebook en Google kwamen in opspraak. Wat is het gevaar? "Eenvoudig samengevat: we weten meestal niet waarmee we instemmen, we weten niet wat er met die gegevens gebeurt en we beseffen niet hoe kwetsbaar we ons daarmee opstellen."
De Franse filosoof Michel Foucault spendeerde een groot deel van zijn onderzoek aan de verstrengeling van macht en kennis. Moderne macht, zo stelde hij, werkt niet door dwang uit te oefenen maar door kennis te verzamelen over ons private leven en zo op een eerder subtiele manier ons gedrag aan te sturen.
Vandaag klopt die hypothese meer dan ooit als we tenminste het woord kennis vervangen door informatie en beseffen dat daarmee de macht is verschoven van overheden naar private spelers op de markt.
Geld en macht verzamelen is relatief eenvoudig geworden. Het volstaat een platform op te richten waarop mensen vrijwillig elkaar ontmoeten en hun levens aan elkaar vertellen. Vervolgens doe je alsof die gebruikers hun privacy wordt beschermd maar in werkelijkheid hou je zaken achter die je aanwendt voor eigen gebruik of aan derden doorverkoopt die met die data financiële (winst) of politieke (macht) objectieven nastreven.
Dat is een in alle opzichten onrustwekkende evolutie die de afgelopen week opnieuw de actualiteit beheerste. Nog even opfrissen: Facebook kwam wereldwijd in ophef na het privacyschandaal waarbij Cambridge Analytica de gegevens van 50 miljoen facebookgebruikers, veelal zonder hun toestemming, gebruikte om de presidentscampagne van Trump te ondersteunen.
Geld en macht verzamelen is relatief eenvoudig geworden. Het volstaat een platform op te richten waarop mensen vrijwillig elkaar ontmoeten.
Facebook staat hierin niet alleen. Ook google blijkt verdraaid veel van ons af te weten. Of denk aan de ontwikkelaars van de talloze apps die we gedachteloos installeren en telkens instemmen met de gebruikersvoorwaarden zonder ze te lezen. Ook zij beheersen en beheren onze data. En wij lijken het allemaal te pikken. Want ja, wat doe je zonder facebook, google of apps? Voor velen zijn ze een levensader geworden, hun voornaamste toegangspoort tot de wereld.
Maar wat dan met onze privacy? Ach, zo beweren velen, dat is niet langer van deze tijd. Ten slotte, zijn die gepersonaliseerde advertenties wel zo erg?
Aangezien we zelf ons private leven publiek maken met verhalen en foto’s is privacy een illusie geworden. Dus waar maken we ons druk om?
Sinds de verkiezing van Trump blijken er nochtans goede redenen te zijn om ons zorgen te maken. Immers, zodra onze private gegevens publiek worden, worden deze niet alleen economisch maar ook politiek ingezet. Dat had Foucault al voorspeld maar we lijken zijn inzichten in de wind te hebben geslagen. Nochtans doen we er goed aan zijn waarschuwingen ernstig te nemen want we staan als individu behoorlijk machteloos in dit alles tenzij we ons volledig van het wereldwijde web afzijdig houden. Maar dat willen de meesten vooral niet.
Wat is dan het gevaar?
Eenvoudig samengevat: we weten meestal niet waarmee we instemmen, we weten niet wat er met die gegevens gebeurt en we beseffen niet hoe kwetsbaar we ons daarmee opstellen.
Niet alleen kan onze hele wandel worden nagegaan, die wandel is ook steeds meer een handel geworden, zowel in de poging om er winst uit te puren en, zoals uit dit schandaal blijkt, er politieke pasmunt uit te slaan.
Het valt te vrezen dat we voorlopig alleen het topje van de Zuckerberg hebben leren kennen. De CEO van Facebook heeft, na dit zoveelste schandaal over hoe lichtzinnig zijn platform met onze privacy omgaat, nogmaals een publieke verontschuldiging de wereld ingestuurd. Hem is het duidelijk niet te doen om alles te openbaren. Alleen om het vertrouwen te herstellen. En zodra de massa aan gebruikers weer gedachteloos verder gaat met tateren, herbegint het verzamelen. Trump heeft er al zijn profijt uitgehaald. Wie volgt nog?
De hamvraag luidt stilaan: laten we dit gewoon gebeuren en dreigt de democratie zoals we die vandaag kennen steeds meer ten prooi te vallen van malafide organisaties?
Misschien moeten we Facebook treffen waar die het minst graag getroffen wordt: in zijn imago, kortom, zijn geld. Van de beurs kun je veel zeggen maar een slecht imago lusten aandeelhouders niet. En zonder aandeelhouders geen Zuckerberg.
Van de beurs kun je veel zeggen maar een slecht imago lusten aandeelhouders niet. En zonder aandeelhouders geen Zuckerberg.
Waarom spreken we niet met zijn allen af dat we Facebook een tijdje links laten liggen. Al is het maar voor twee weken. Gewoon, om het met Filip Kowlier te zeggen, een welgemeende fuck you richting Facebook te sturen: no we don’t like this! Geen gebruikers betekent geen clicks, geen inkomsten, geen geld. Benieuwd met welke advertentie Zuckerberg dan zal komen om het zogeheten geschonden vertrouwen te herstellen?
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.