Leerkracht in de lagere school? Je moet al hard zoeken om vandaag een man te vinden. Acht op tien lesgevers zijn vrouw. Dat maakt de bezorgdheid van enkele directeurs in het basisonderwijs des te prangender. ‘Er zijn al te weinig leerkrachten’, zegt Thomas Vanden Berghe, de voorzitter van de belangenvereniging van directeurs in het katholiek basisonderwijs. ‘Als straks alle vrouwen uit de klas worden gehaald wanneer ze zwanger zijn, is dat erg zorgwekkend.’

Door M-decreet

De aanleiding is het advies van de arbeidsgeneesheer van Idewe, de dienst voor bescherming en preventie op het werk, in een Antwerpse basisschool. Twee juffen uit het eerste leerjaar mogen er niet langer voor de klas staan, omdat ze zwanger zijn. Dat betekent dat ze nu maanden thuis zitten.

‘Het gaat om klassen waarin leerlingen zitten met een extra zorgnood’, zegt Jan Cox, algemeen directeur van scholengroep Ankerwijs. ‘Door het M-decreet stromen die nu makkelijker door naar de gewone klas. De arbeidsgeneesheer redeneerde dat die juffen daarom een risico liepen.’

In het kleuter- en buitengewoon onderwijs gebeurt het wel vaker dat zwangere leerkrachten of paramedisch personeel uit de klas worden gehaald. Jaarlijks gaat het om zo’n drieduizend vrouwen. ‘Maar ik heb nog nooit geweten dat het ook op andere onderwijsniveaus gebeurt’, zegt Cox. Samen met enkele collega’s vreest hij voor een precedent.

Virussen en agressie

Die ‘verwijdering uit het risico’ kan twee oorzaken hebben. Ofwel lopen de zwangere juffen kans op ziektes als CMV, een virus dat ernstige afwijkingen kan veroorzaken bij de foetus. Omdat de kinderen hun speeksel niet doorslikken of kwijlen, niet zindelijk zijn, zichzelf niet schoonmaken na een toiletbeurt of zelf een verzwakte immuniteit hebben, zoals kinderen met het syndroom van Down.

Daarnaast is er de zogenaamde moederschapsbescherming. Die geldt onder meer voor zwangere vrouwen die blootstaan aan jongeren die agressief gedrag vertonen. ‘Door het M-decreet kan dit risico ook voorkomen in het gewoon onderwijs’, schrijft Idewe op zijn website. ‘Maar het is zeker geen algemene regel dat juffen in het lager onderwijs uit de klas moeten’, zegt Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven en Directeur van de Dienst Onderzoek en Ontwikkeling bij Idewe.

Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) vindt dat die risico’s sowieso moeten primeren op alle andere overwegingen. ‘Het is logisch dat schoolbesturen geen risico willen nemen om na een advies van de arbeidsgeneesheer de verantwoordelijkheid te dragen dat een zwangerschap misloopt’, zegt ze.