De Paasboodschap over "agressief nationalisme" van de ambassadeur van Angela Merkel
De Duitse ambassadeur in ons land waarschuwt voor verkeerd begrepen nationalisme: "Openheid en tolerantie lijken tegenwoordig door een tendens tot zelfisolering en agressief nationalisme bedreigd te worden". Hij biedt een remedie aan en rekent op het tweespan Emmanuel Macron en Angela Merkel.
171 dagen na de Bondsdagverkiezingen werd op 14 maart 2018 een nieuwe Bondsregering in Berlijn beëdigd. De nodige duur voor deze regeringsvorming heeft vele Duitse burgers verrast en ook onzekerheid veroorzaakt. Voor talrijke andere staten in Europa zijn lange, moeizame en deels ook complexe procedures van regeringsvorming weliswaar niets nieuws.
Onmiskenbaar zijn het in het bijzonder de democratische staten van het Westen die zich vandaag met een toenemend gefragmenteerd en gepolariseerd politieke landschap geconfronteerd zien.
En toch: er bestaat geen reden tot moedeloosheid of kleinmoedigheid. De goede economische perspectieven, maar ook onze liberale democratie, de grondwettelijk gegarandeerde structuur van onze maatschappijen, zoals ook onze mentale en internationale openheid zouden ons niet enkel vertrouwen, maar ook zelfvertrouwen moeten geven, zodat we net zoals in het verleden – bv. bij de overwinning van de opdeling van Europa – met moed en vastberadenheid moeilijke uitdagingen het hoofd zouden kunnen bieden.
Zelfs wanneer het nu na de regeringsvorming in Duitsland ook daarom gaat het verloren vertrouwen te herwinnen, zo ben ik toch ervan overtuigd dat de Duitsers zich niet door populistische “rattenvangers” zullen laten verleiden.
Integendeel, de opiniepeilingen van de laatste dagen tonen aan dat ook na de ervaringen met de moeizame regeringsvorming het potentieel van rechts- of links-extremistische bewegingen niet gegroeid is.
Ik ben ervan overtuigd dat de Duitsers zich niet door populistische “rattenvangers” zullen laten verleiden.
Nochtans bestaat er geen reden tot zelftevredenheid. In woelige tijden moeten de westerse liberale democratieën, die onder toenemende kritiek lijden, zich bewijzen. Een simpele “verder zo” voldoet hier niet. Openheid en tolerantie lijken tegenwoordig door een tendens tot zelfisolering en agressief nationalisme bedreigd te worden.
Deze tegenstelling kenmerkt niet alleen de Duitse samenleving, maar ook de toestand van heel Europa. Daarom zal het er nu centraal op aankomen de cohesie van onze samenleving alsook de cohesie van Europa te bewaren en te versterken.
Niet enkel van “de politiek”, maar van elke individuele burger wordt gevraagd om een bijdrage te leveren ten einde aan de verantwoordelijkheid te voldoen.
Een ontmoeting met de uit Turkije gevluchte journalist Can Dündar (zie reportage hiernaast) enkele dagen geleden heeft me duidelijk gemaakt dat we de tijd van de nationaal-politieke navelstaarderij achter ons zouden moeten laten.
We moeten met trots op en vertrouwen in onze democratische en de principes van de rechtsstaat nalevende maatschappijen en inrichtingen voor onze Europese waarden opkomen. Wat vandaag ook van ons, burgers, verwacht wordt, is burgerlijke moed, wat de Duitser “Zivilcourage” noemt.
Europa?
Het tussen de CDU, CSU en SPD overeengekomen coalitieverdrag haalt in het eerste hoofdstuk heel prominent de opgaven van een nieuwe start voor Europa aan. Al gedurende de eerste dagen heeft de nieuwe Bondsregering duidelijk gemaakt hoe ernstig ze deze taak opvat. Duitsland en Frankrijk zullen nauw samenwerken om – uitgaande van de voorstellen van president Macron - een nieuw Europapolitiek momentum te creëren.
Juist nu - in een tijdperk met een goed economisch kader – moet de kans voor de versterking van de Europese Unie worden benut. Europa moet samen staan; in plaats van zich te laten degraderen tot een object van globale processen moet Europa vormgevend invloed uitoefenen. Enkel een sterk en verenigd Europa kan als zelfbewuste speler de bestaande globale uitdagingen aangaan.
België en Duitsland zijn in het bijzonder geroepen om zich in nauwe samenwerking met Frankrijk voor een nieuwe aanzet in Europa in te zetten. Onze beide landen delen een gezamenlijke visie over de toekomst van Europa. Deze wordt ook precies gevoed door de lessen die we uit de oorlogen van de 20ste eeuw getrokken hebben.
In een tijdperk met een goed economisch kader moet de kans voor de versterking van de Europese Unie worden benut.
We weten dat de Europese Unie in de eerste plaats een politiek project is dat ons al gedurende 70 jaren vrede in Europa bezorgd heeft. Des te meer wekt het verwondering dat nu enkele Europese partners blijkbaar aan illusies vasthangen en in de miskenning van de feiten hun heil menen te vinden door in hun nationale schulp terug te kruipen.
Net ook de hier in België zo aanwezige herdenkingscultuur van de gruwel van de Eerste Wereldoorlog zou ons beter moeten doen weten.
Met het aanstaande Paasfeest vieren de christenen de verrijzenis van Jezus. Het is een feest van vreugde. De voor ons liggende vrije dagen bieden ons de gelegenheid tot reflectie en bezinning. Ze bieden ons ook de gelegenheid om ons bewust te worden van de centrale betekenis van de cohesie van onze maatschappijen enerzijds en de cohesie van Europa anderzijds.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.