We lijken bestuurd te worden door een college van illusionisten

Buiten de deining over de eroderende ministeriële verantwoordelijkheid en floppende parlementaire controle bij legeraankopen, een hopeloze prins en een dambreuk in de berichtgeving over persoonlijke relaties in de politiek, sloot Michel I vorige week haar Goede Vrijdagakkoord. Over zware beroepen en het Energiepact. Geheel in de lijn van vorige beslissingen waarmee Michel I de laatste stapel grote dossiers afwerkte. Eerder dan grote daadkracht en besluitvaardigheid overheerst symboolpolitiek en aarzeling. Michel I bestuurt in dubio.

Nieuw is dat er niet één globaal 'Paaspact' komt, maar dat de dossiers in afzonderlijke pakketjes afgewerkt worden. Eerst passeerde de dubbelop van het mobiliteitsbudget en cash for car, een tweeluik omdat er te weinig overeenstemming was voor één beleid. Onlangs liet Bart De Wever (N-VA) verstaan dat de échte maatregel, het rekeningrijden, later volgt. Na de verkiezingen en zonder dat daar in campagnes veel stof rond gemaakt wordt. Zoals met de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd.

Ondertussen trok ook de begrotingscontrole in stilte voorbij. Tovenaars op de kabinetten lieten voor 1,4 miljard aan correcties verdwijnen, het bedrag waarmee volgens het Monitoringcomité de boekhouding van 2018 van de goedgekeurde begroting dreigt af te wijken. Zijn er veel landen waarin men één dienst iets laat berekenen om vervolgens aan een andere te vragen om te bewijzen dat die eerste zich volslagen vergist heeft? Hoe dan ook, verkiezingsjaren verdragen geen slecht begrotingsnieuws. Al sluit dat aan bij een algemene beleidslijn van Michel I: De Tijd concludeerde onlangs dat haar overheidsfinanciën verbeterd zijn door externe (lagere rente en betere conjunctuur) factoren, nauwelijks (0,4 procentpunt) door eigen ingrepen.

Vrijdag was er dus weer een lookalike-akkoord, deze keer over zware beroepen en het Energiepact. Dat laatste is het meest hallucinant: geheel zoals verwacht wordt de kernuitstap in 2025 bevestigd, maar die beslissing – met onduidelijke kostprijs –wordt zo volgestouwd met voorwaarden (energienorm, monitoring), dat geenszins uitgesloten is dat Michel II alsnog tot een levensduurverlenging beslist. Een specialiteit in dit land met lamentabele overheidsinvesteringen.

Jan Jambon (N-VA) liet meteen verstaan dat die kernuitstap in 2025 geen vaststaand gegeven is. Het langer openhouden van kerncentrales blijft voor hem mogelijk, maar dat moet bekeken worden op het moment dat het probleem zich voordoet. Ceci n’est pas une pipe. Een beslissing om iets te doen, nemen we doorgaans enkel indien mogelijk blijft om tegelijk ook het omgekeerde te doen.

Het akkoord over zware beroepen is er een over het onderhandelingsmandaat waarmee minister Daniel Bacquelaine (MR) naar de sociale partners mag. Ook daar is de échte beslissing vooruitgeschoven. Het echte werk volgt immers nog. Zowel voor de publieke als de private sector moet de befaamde lijst met zware beroepen concreet omschreven worden, op basis van criteria die de regering goedkeurde. Ongeveer niemand denkt dat dat voor de zomer nog lukt. Na de zomer slaan in de Wetstraat ongeveer alle boeken dicht.

De discussie zit nog vol hete hangijzers (Hoeveel jaar moet iemand zo’n beroep uitoefenen? Wat met gelijkgestelde periodes?…) en als de sociale partners hun lijst klaar hebben, moet die naar het Planbureau, die de kosten moet berekenen en nagaan of de pensioendoelstellingen gehaald worden. U kunt zich inbeelden welk politiek debat er zal volgen nadat het Planbureau zijn studie bekendmaakt. Misschien komt er dan een lijst van zware beroepen met heel wat voorwaarden. Dat wordt dan bekeken op het moment dat het probleem zich voordoet, als die beroepen met pensioen gaan.

Blijven over: Belfius/Arco, de woonstbetreding, gevechtsvliegtuigen en lekkernijen in de politieke-benoemingsdoos. Het is niet uitgesloten dat die eerste met dezelfde flair afgewerkt worden.

We lijken bestuurd te worden door een college van illusionisten. Wat een beslissing lijkt, is het bij nader inzien niet. Maar dan is de show voorbij.